حبیب الله اسماعیلی - استاد آمار زیستی، مرکز تحقیقات عوامل اجتماعی موثر بر سلامت، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران
مجید غیورمبرهن - دانشیار علوم تغذیه، مرکز تحقیقات سندرم متابولیک، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران
مریم طایفی - استادیار آمار، مرکز تحقیقات سندرم متابولیک، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران
راضیه یوسفی - کارشناس ارشد آمار زیستی، گروه اپیدمیولوژی و آمار زیستی، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران

  مقدمه: سندرم متابولیک مجموعه ای از شرایط متابولیکی همزمان و مرتبط است. شناسایی این ارتباطات می تواند در پیشگیری و درمان موثر باشد. در این راستا، پژوهش حاضر با هدف تعیین ساختار عاملی متغیرهای سندرم متابولیک در ارتباط با یک نمونه از افراد 35 تا 65 سال ساکن شهر مشهد انجام شد. مواد و روش ها: مطالعه حاضر در ارتباط با 9761 فرد 35 تا 65 سال شرکت کننده در فاز مقطعی مطالعه مشهد انجام شد. میانگین متغیرهای شاخص توده بدنی، دور کمر، فشار خون سیستولیک و دیاستولیک، قند خون ناشتا، کلسترول تام، تری گلیسرید و چربی خون با چگالی بالا در هر دو جنس مقایسه شد و همبستگی بین مولفه های آن محاسبه گردید. لازم به ذکر است که برای بررسی ساختار موجود میان این متغیرها از تحلیل عاملی اکتشافی استفاده شد. یافته ها: نتایج تحلیل عاملی نشان از تفاوت در ساختار عاملی دو جنس داشتند. در این مطالعه برای مردان ساختار سه عاملی و برای زنان ساختار چهار عاملی شناسایی گردید. واریانس کل تبیین شده توسط عامل ها در مردان حدود 66 درصد و در زنان حدود 79 درصد بود. شایان ذکر است که متغیر چاقی با واریانس تبیین شده 25 درصد، مهم ترین نقش را در ایجاد سندرم متابولیک در مردان داشت و قند خون به عنوان شاخصی از مقاومت انسولینی به دلیل داشتن بار عاملی کمتر از 4/0 نقشی در این ساختار نداشت. در پژوهش حاضر فشار خون در زنان با واریانس تبیین شده 22 درصد به عنوان اولین عامل شناسایی شد و قند خون به همراه چربی خون و تری گلیسرید با واریانس تبیین شده 19 درصد در یک عامل قرار گرفتند. نتیجه گیری: با توجه به تاثیر ابتلا به سندرم متابولیک بر بروز بیماری های قلبی- عروقی بهتر است سیاست های پیشگیرانه را به تفکیک جنسیت طراحی نمود. همچنین، توصیه می شود که در مردان، چاقی و در زنان، پرفشاری خون مورد توجه بیشتری قرار گیرد.

اختلالات متابولیکی, بیماری قلبی- عروقی, تحلیل عاملی, دیابت, سندرم متابولیک