مهرناز آقارضی آشتیانی - دانشجوی کارشناسی ارشد محیط زیست، گروه منابع آب، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران، تهران، ایران
سیده هدی رحمتی - استادیار گروه مهندسی محیط زیست، گروه منابع آب، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران، تهران، ایران
یوسف خلج امیرحسینی - عضو هیئت علمی موسسه تحقیقات آب، تهران، ایران
فرشید فریدنی - مدیر تحقیقات و کنترل کیفی شرکت مصباح انرژی، تهران، ایران

محدودیت منابع آب در اقلیم های خشک و نیمه خشک، باعث شده که مصرف کنندگان اقدامات لازم برای محافظت و بهره برداری و کنترل تغییرات کیفی آن ها را در برنامه کاری خود قرار دهند. در همین راستا یکی از بهترین روش های مطالعات منابع آب، ردیابی با ایزوتوپ هاست. ایزوتوپ ها با قرار گرفتن در مولکول آب از زمان تشکیل باران در اتمسفر، نفوذ، جریان و ظهور، قادرند اطلاعات ارزشمندی از سیکل هیدرولوژی ارائه دهند. به منظور حفاظت، کنترل و بهره برداری از منابع آبی، تعیین علل تغییر کیفیت و افزایش شوری آب های زیرزمینی آبخوان شبستر- صوفیان، که در شرق دریاچه ارومیه قرار دارد، با همکاری موسسه تحقیقات آب، آب منطقه ای آذربایجان شرقی و آژانس بین المللی انرژی اتمی بررسی شد. در این پژوهش 76 نمونه آب در فصول خشک و مرطوب برداشت شد و تعیین مقدار اکسیژن هجده، دوتریوم، تریتیوم، ترکیب شیمیایی و آنالیز آن ها در آزمایشگاه صورت پذیرفت. سرانجام بر اساس آنالیزها و تحلیل جایگاه نمونه ها روی نمودارهای ایزوتوپی، عواملی نظیر تبخیر، انحلال رسوبات تبخیری و تداخل آب های شور با آبخوان، از علل اصلی این تغییرات شناخته شد. تفاوت چشمگیر ترکیبات و جایگاه نمونه آب دریاچه بیان نمود که آب دریاچه عامل شوری آبخوان نیست.

آب زیرزمینی, ایزوتوپ, ردیابی, اکسیژن هجده, دوتریوم, تریتیوم