ساناز امامی - دانشجوی سابق کارشناسی ارشد حشره شناسی کشاورزی، گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه
سید علی صفوی - دانشیار گروه گیاه پزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه
یوبرت قوستا - دانشیار گروه گیاه پزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه

شته مومی کلم یکی از آفات مهم گیاهان تیره کلم می­باشد که با تغذیه مستقیم از شیره گیاهی و انتقال ویروس­های گیاهی خسارت می­زند. روش رایج در کنترل آفت مذکور استفاده از حشره­کش­های شیمیایی است. اما آثار سوء استفاده از آنها موجب افزایش توجه به استفاده از ترکیبات و عوامل سازگار با محیط شده است. لذا در این تحقیق قدرت بیمارگری جدایه­های DEMI001 و V245 از قارچ Metarhizium anisopliae (Metch.) Sorokin روی حشرات کامل شته مومی کلم در شرایط آزمایشگاهی بررسی شد. حشرات کامل آفت با غلظت­های 103 تا 107 کنیدی بر میلی­لیتر تیمار شدند. همچنین فراسنجه های جدول زیستی باروری در شته­هایی که با غلظت LC30 (105×1/2 کنیدی بر میلی­لیتر) جدایه DEMI001 تیمار شدند، مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج حاکی از حساسیت حشرات کامل شته مومی کلم به دو جدایه قارچی مورد استفاده بود. مقادیر LC50 برای جدایه­های DEMI001 و V245 به ترتیب برابر با 105×5/1 و 106×3/2 کنیدی بر میلی­لیتر بود. کمترین زمان لازم برای مرگ 50 درصد افراد جمعیت مربوط به جدایه DEMI001 در غلظت 107 کنیدی بر میلی­لیتر، 67/6 روز محاسبه شد. همچنین، نتایج این تحقیق نشان داد که غلظت زیرکشندگی 30 درصد از جدایه DEMI001 قارچ M. anisopliae اثر معنی­داری در کاهش قدرت تولیدمثل شته داشت. مقادیر rm و λ در تیمار با جدایه DEMI001 به ترتیب برابر 28/0 ماده/ماده/روز و 32/1 ماده/روز بود. نتایج به دست آمده نشان می­دهد که قارچ M. anisopliae می­تواند به عنوان عامل موثر در کنترل شته مومی کلم استفاده شود.

شته, قارچ بیمارگر حشرات, کنترل بیولوژیک