محمدحسین فلاح - بخش تحقیق بیماریهای ویروسی طیور. موسسه رازی
نجمه معتمد - بخش تحقیق و تشخیص بیماریهای طیور، موسسه تحقیقات واکسن و سرم سازی رازی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران
عبدالحمید شوشتری - بخش تحقیق و تشخیص بیماریهای طیور، موسسه تحقیقات واکسن و سرم سازی رازی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران
آرش قلیانچی لنگرودی - بخش میکروبیولوژی و ایمنی شناسی، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه تهران

هر ساله با مهاجرت پرندگان مهاجر بین کشورهای مختلف طغیانهای آنفلوانزای فوق حاد در کشورهایی که این پرندگان به آنها مهاجرت می­کنند مشاهده می­شود. افزایش طغیانهای این بیماری به علت خسارات اقتصادی شدید و اثرات آن بر سلامت عمومی، نگرانی را در جوامع جهانی افزایش داده است. بیشتر گونه­های پرندگان وحشی غیر آبزی به آنفلوانزای فوق حاد حساس بوده و به دلایل مختلف از جمله پرواز آزادانه و تماس با طیور اهلی و در برخی موارد با طیور صنعتی، مهاجرت برخی از گونه­ها و جابه­جایی بین کشورهای مختلف و تجارت و قاچاق آنها در سطح بین­المللی و تماس نزدیک به انسان به علت نگهداری آنها به عنوان سرگرمی و یا تفریح، اهمیت بالقوه­ای در اکولوژی ویروسهای آنفلوانزای فوق حاد دارند. بیشتر گزارشات بیماری در پرندگان وحشی غیر آبزی ناشی از تحت تیپ H5N1 می­باشد. کمترین حساسیت به ویروسهای آنفلوانزای فوق حاد در دو گونه کبوترها و سارها مشاهده شده است و احتمالا کمترین نقش را در اپیدمیولوژی این ویروس ایفا می­کنند. در حالیکه سایر گنجشک­سانان، شاهین­سانان و طوطی­ها به آنفلوانزای فوق حاد حساسیت بالایی دارند. در بیشتر طغیان­های گزارش شده از شاهین­سانان و کلاغ، علت اصلی ابتلا مصرف لاشه پرندگان مبتلا و یا مجاورت با آنها بوده است. علت اصلی حساسیت گونه­ها به ویروس­های آنفلوانزا، وجود گیرنده­های اختصاصی آلفا 2 و 3 در دستگاه تنفس و گوارش آنها می­باشد. علایم غالب مشاهده شده در پرندگان وحشی غیر آبزی، علایم عصبی است و بیشترین غلظت ویروس در مغز مشاهده شده است. با توجه به حساسیت بیشتر گونه­های پرندگان وحشی غیر آبزی و به دلیل تعداد زیاد این پرندگان و تماس بین پرندگان مهاجر و طیور بومی و صنعتی و احتمال انتقال آلودگی به سایر آنها و انسان، در طراحی برنامه­های مراقبت آنفلوانزا و در همه­گیریها باید این پرندگان را نیز در نظر گرفت.

آنفلوانزای فوق حاد, کبوترسانان, گنجشک سانان, شاهین سانان و طوطی سانان