سهیل علی نژاد - موسسه آموزش عالی علمی کاربردی جهاد کشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران
امیر اقبال خواجه رحیمی - دانشکده علوم و فنون دریایی، گروه شیلات،دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال

قارچ های فرصت طلب به صورت بسیارگسترده ای در محیط های آبی و خاکی پراکنده اند. عوامل مستعد کننده مانند تراکم، استرس، حمل و نقل، دستکاری، آلودگی آب، تغذیه دستی و.... در بروز عفونت های قارچی نقش مهمی دارند که با توجه به حساس بودن ماهی قزل آلای رنگین کمان احتمال بروز بیماری افزایش می یابد. قزل آلای رنگین کمان از گونه های پرطرفدار در ایران محسوب شده و ایران یکی از تولید کنندگان اصلی این ماهی در آب شیرین می باشد. به همین جهت بررسی فلور باکتریایی، قارچی و انگلی در محیط های پرورشی اهمیت زیادی دارد. در این راستا از سطح بدن (پوست و باله) و آبشش 150 ماهی به ظاهر سالم با میانگین وزنی 48/5± 98/100 گرم در 15 کارگاه پرورش ماهی قزل آلای رنگین کمان با منبع آبی چاه طی دو فصل پاییز و زمستان 1395 دراستان البرز نمونه گیری انجام شد. نمونه ها در شرایط استریل به آزمایشگاه حمل و زیر هود میکروبیولوژیک به محیط های کشت سابورو دکستروز آگار حاوی کلرامفنیکل، کورن میل آگار و گلوکز پپتون آگار منتقل شدند. محیط های کشت در دمای 1±23 درجه سانتی گراد نگهداری و بطور روزانه حداکثر تا 2 هفته گرم خانه گذاری شدند. کلنی های قارچی رشد یافته از نظر خصوصیات ماکروسکوپی و میکروسکوپی مورد بررسی و شناسایی قرار گرفتند. 103 مورد قارچ از سطح بدن جدا شد که 87 مورد آن قارچ رشته ای از 11 جنس و 16 مورد آن قارچ مخمری بود. از آبشش نیز 82 مورد قارچ جدا شد که از این تعداد 70 مورد آن از 10 جنس مختلف قارچ رشته ای بود و بقیه آنرا مخمرها تشکیل دادند. جنس آسپرژیلوس بیشترین جدایه را از پوست و آبشش تشکیل می داد که گونه فلاووس بیشترین سهم را دارا بود. طبق آزمون آماری مربع کای بین سطح بدن و آبشش از نظر گونه های شناسایی شده اختلاف معنی داری مشاهده نشد (05/0p > )، ولی در اکثر موارد تعداد هر یک ازگونه های جدا شده در سطح بدن بیش از آبشش بود. قارچ ها در همه جا حضور دارند بنابراین وجود قارچ در منابع آبی نیز امری طبیعی تلقی می گردد. همچنین آلودگی های زیست محیطی از جمله حضور فاضلاب های شهری و کشاورزی در منابع آبی موجب مهیا شدن رشد سریعتر قارچ ها و پیدایش قارچ های غیر آبزی در آن خواهند شد. تنوع قارچ های جداسازی شده حاکی از شرایط نامطلوب بهداشتی مزارع است که مشکلاتی نظیر کاهش تولید، افزایش عفونت های قارچی و هزینه های درمانی را در پی دارد. آلودگی غذای مصرفی در کارگاه های پرورشی به هاگ قارچ نیز می تواند از دلایل ورود آلودگی باشد.

قزل آلای رنگین کمان, فلور قارچی, آبشش, سطح بدن, استان البرز