حمید صفاری - استادیار، دانشکده مهندسی عمران، آب و محیط زیست، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
محمد حسین پولادوند - کارشناس ارشد مهندسی زلزله، دانشکده مهندسی عمران، آب و محیط زیست، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

شهر تهران در مجاورت چندین گسل فعال از جمله گسل­های مشا، گسل شمال تهران، گسل ری شمالی و جنوبی با پتانسیل بالای خطر لرزه ای قرار گرفته و در سده های گذشته زلزله­های قدرتمندی را تجربه کرده است. امکان اینکه در هر لحظه یا در آینده ای نزدیک زلزله مشابهی رخ دهد و خسارات مالی و جانی زیادی به بار آورد دور از انتظار نیست. در این مقاله تحلیل خطر زلزله دقیق شهر تهران به روش قطعی با در نظر گرفتن مشخصات گسل­های سناریوی تهران، خاک ساختگاه گستره شهر تهران و ارزیابی متوسط سرعت موج برشی زمین بر اساس تلفیقی از آخرین مطالعات انجام یافته در تهران انجام گرفته است. در این راستا از یک رابطه کاهندگی معتبر که اثرات حوزه نزدیک را به خوبی در نظر بگیرد و همخوانی بالایی با داده های لرزه ای تجربی ایران داشته باشد استفاده شده است. در ادامه تحلیل خطر قطعی با فرض رخداد زلزله در نزدیکترین فاصله هر گسل تا مرکز هر مش انجام گرفت و خروجی لرزه­ای شامل بیشینه شتاب سطح زمین، بیشینه سرعت سطح زمین، بیشینه تغییر مکان سطح زمین و شتاب طیفی برای همه مش­های شهر تهران با توجه به خاک ساختگاه هر مش از گسل­های سناریوی مشخص شده انجام گرفت. سپس ماکزیمم شاخص لرزه ای به ازای همه سناریوها بصورت جداگانه و نیز تجمیعی در محیط GIS طبقه بندی و مورد تحلیل و بررسی قرار گرفت. از عمده نتایج این مقاله می توان به برآورد شاخص های لرزه ای رو گسلی اشاره نمود، بطوریکه مقادیر شتاب طیفی روی گسل شمال تهران یا ری در خاک تیپ I، II و III به ترتیب مقادیری بیش از 1.6،2.1 و g 2.6 در پریود متناظر با پریود غالب ساختمان­های کوتاه را در بر داشته و مبین اوج خسارت در نواحی روی گسلی خواهد بود.

تحلیل خطر قطعی, بیشینه شتاب سطح زمین, بیشینه سرعت سطح زمین, بیشینه تغییر مکان سطح زمین, شتاب طیفی