آیا ضحاک شاهنامه را می توان مادینه پنداشت

اگرچه ضحاک در شاهنامه نراژدها خوانده می­شود، او را بنا بر گواهی­هایی می­توان مونث پنداشت که آن عبارت است از: 1- همان­گونه که در کیش مانی، دیو بی­شرم آز جنسیت زنانه دارد، ضحاک نیز که نماد آز در شاهنامه است، ممکن است مادینه باشد. در شاهنامه، ابلیس در برابر خدماتش به ضحاک، جایی از تن او را می­بوسد که محارم اجازه بوسیدن دارند. این نشانی است بر جنسیت غیر متعارف ضحاک؛ 2- ضحاک شاهنامه و مردیانگ مادینه مانوی هر دو ابزار دست اهریمن هستند و می­خواهند جهان را از مردم تهی کنند. این کارویژه همسان، جنسیت مادینه ضحاک را تداعی می­کند؛ 3- ضحاک پس از سالیان زندگی با ارنواز و شهرناز، صاحب فرزند نمی­شود که این نکته ناتوانی او را در مردانگی می­رساند؛ 4- پژوهندگانی معتقدند واژه ارنواز در یشت­های اوستا که واژه­ای مونث است، صفت اژدهاکه بوده­است که از او جدا شده و در شکل زنی به­نام ارنواز در متن­ها آشکار شده­است؛ 5- پژوهنده­ای دیگر اژی را با همتای بودایی آن، ناگی، سنجیده­است؛ موجودی که از دوش او مار روییده و مونث است؛ 6- اژی­دهاکه اوستا از آب برآمده­است و ازدهاک در بندهش در سپیدرود آذربایجان، مراد خود را از اهریمن و دیوان می­جوید. او در شاهنامه نظم کیهانی را برمی­آشوبد و طبقات اجتماعی را بر هم می­زند. همین ویژگی­ها درباره تیامت میان­رودی نیز دیده می­شود که این همانندی­ها می­تواند ما را بر آن دارد، ضحاک چون تیامت مادینه است؛ 7- در برخی متن­های دوره اسلامی، رفتار ضحاک، به کردار زنان تشبیه شده­است.

Keywords:

ضحاک , آز مادینه مانوی , مردیانگ , عقیمی , ارنواز , ناگی , تیامت