امکان سنجی تولید علوفه از پنج گیاه شورپسند در ایران

کشت گیاهان شورپسند نظیر آتریپلکس یکی از گزینه های مناسب برای مدیریت مناطق بیابانی مطرح می باشد. کشت این گیاهان ضمن کاهش فرسایش بادی می تواند با تولید علوفه نیاز کشور به واردات غذای دام را کاهش داده و موجب رونق دامپروری در مناطق خشک و نیمه خشک گردد. گزارشات محدود موجود در منابع خارجی بیانگر تحمل متفاوت گونه های مختلف این گیاه به تنش های محیطی نظیر تنش شوری و خشکی می باشد. لذا انتخاب گونه مناسب این گیاه در مناطق بیابانی می تواند احتمال موفقیت پروژه های بیابان زدایی را افزایش دهد. متاسفانه تحقیقات جامع و بومی در این خصوص بسیار محدود می باشد. لذا تحقیق اخیر با هدف ارزیابی عملکرد و اجزای عملکرد تعدادی از گیاهان شورپسند در شرایط شور به مدت سه سال زراعی در مرکز ملی تحقیقات شوری انجام گرفت. گونه های مورد مطالعه شامل پنج گونه Atriplex halimus، A.lentiformis، A.canescens، A.nummularia و Kochia indica بودند. طرح آماری مورد استفاده کرت های خردشده با سه تکرار بود که اثر سال به عنوان فاکتور اصلی و گونه شورپسند به عنوان فاکتور فرعی در نظر گرفته شدند. آبیاری گیاهان در طول دوره رشد توسط آب با هدایت الکتریکی 14 dSm-1 از طریق سیستم آبیاری بابلر بود. در هر سال علاوه بر تعیین شوری خاک، کمیت و کیفیت علوفه تولید شده اندازه گیری شد. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که میزان علوفه تولیدی با افزایش سن در تمام گونه ها (به جز A.canescens) به طور معنی داری کاهش یافت. گونه های A.canescens و .K.indica بیشترین میزان علوفه تر (به ترتیب معادل 23/68 و 40/22 تن در هکتار در سال اول) و گونه های A.lentiformis و A.nummularia کمترین مقدار علوفه تر (به ترتیب معادل 7/7 و 8/97 تن در هکتار) را تولید کردند. نتایج همچنین نشان داد گونه های A.lentiformis و A.nummularia حاوی بیشترین میزان پروتئین (به ترتیب 14/02 و 13/2 درصد) بودند. کمترین میزان پروتئین معادل 9/66 و 10/47 درصد به ترتیب متعلق به A.halimus و A.canescens بود. در مجموع تولید Kochia indica و A.canescens با استفاده از منابع آب شور برای شورورزی توصیه می شود. ضمنا نتایج این تحقیق نشان داد که با گذشت زمان میزان شوری عصارخ خاک افزایش یافت.

Keywords:

شورورزی , شوری , بیابان