عبدالقاسم ترابی - مدرس زبان و ادبیات عربی دانشگاه پیام نور

برداشت متفاوت از خلق یک اثر ادبی، امروزه با تحقیق ، تتبع و استمداد از مقوله نقد ادبی صورت می پذیرد. بی شک ادبیات هر ملتی، با حکایت از نوع نگرش خاص در بیان دیدگاه های حاکم بر روح زمانه آن سرزمین، ما را با فرهنگ، هنر و اجتماعی آشنا نموده ، تا همگان وجود همزمان ادب و جامعه، این دو عنصر تاثیر گذار بر یکدیگر را در بستر آفرینش اثر ادبی ملموس تر درک نمایند. بر این اساس سخن شاعران صعالیک در عصر جاهلی تاریخ ادبیات عربی - قرن ششم میلادی حدود 150 سال قبل از ظهور اسلام – انعکاس دهنده تفکرات و اندیشه ای خاص در برابر سلب امتیازات اجتماعی و حقوق اولیه انسانی بوده ، و باعث انتقاد آنان از شرایط موجود گردید. نگارنده در این مقاله با رویکردی بر نقد اجتماعی یا جامعه شناسی ادبی سعی داشته تا علل پیدایش جنبش صعالیک و اعتراض اینان را به فقر و تفاوت طبقاتی موجود در اجتماع این دوره توصیف نماید.

نقد ادبی، نقد اجتماعی، عصر جاهلی، صعالیک