مریم رحمتی ترکاشوند - عضو هیات علمی گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه رازی
جبار آذربار - کارشناس ارشدزبان و ادبیات عربی دانشگاه رازی
فاطمه فیض الهی - کارشناس ارشدزبان و ادبیات عربی دانشگاه رازی

ادبیات تعلیمی به عنوان یکی از قدیمی ترین شاخه های اصلی ادبیات، از دیرباز برای آموزش فنون، مسائل دینی، اخلاقی، سیاست و ... مورد توجه شاعران قرار گرفته است. سلمان ساوجی از جمله شاعران مشهور سده هشتم هجری است که در مدایح نبوی خود به تبلیغ معجزه ها و تعلیم مراحل مختلف معراج پیامبر و ویژگیهای شخصیتی آن حضرت پرداخته است. پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی به بررسی قصاید سلمان ساوجی در حوزه ی ادبیات تعلیمی با تکیه بر بازتاب معجزات و معراج پیامبر (ص) میپردازد. یافته های پژوهش حاکی از آن است که ساوجی با بهره گیری از این شاخه از ادبیات به تعلیم مسائلی همچون سفر آسمانی آن حضرت از بیت الحرام به مسجد الاقصی و پس از آن آسمان هفتم و ملاقات و دیدار حضرت حق پرداخته است. پس از آن شاعر به بیان پنج معجزه از معجزات منسوب به رسول خدا پرداخته و در نهایت به فضایل اخلاقی ایشان مانند سخاوت، رحمت، اخلاق نیک، برتری مقام ایشان و مقام شفاعت حضرت نزد پروردگار با زبانی بسیار روان و قابل فهم پرداخته و از این طریق این مسائل را به مخاطب خود آموزش داده و رنگ و بویی معنوی و روحانی به اشعار خود بخشیده است

ادبیات تعلیمی، شعر فارسی، سلمان ساوجی، معجزات رسول اکرم (ص)، معراج.