علی اکبر نورسیده - استادیار زبان و ادبیات عربی، دانشگاه سمنان
مسعود سلمانی حقیقی - دانشجوی کارشناسی ارشد مترجمی زبان عربی، دانشگاه سمنان

انسجام (cohesion) اصطلاحی است در حوزه علم زبانشناسی نقشگرا که به بررسی روابط میان عناصر مختلف سازنده آن متن در سه سطح دستوری ساختاری و غیر ساختاری، واژگانی و ربطی(پیوندی)می پردازد. پژوهش حاضر به بررسی عناصر انسجامی متن بر اساس نظریه مایکل هالیدی و رقیه حسن در قصیده قارئه الفنجان/ فال قهوه می پردازد. براساس این نظریه آنچه متن را منسجم و یکپارچه و از نوشته های پراکنده و از هم گسیخته متمایز می سازد ، عامل انسجام است. در میان عوامل واژگانی انسجام بخش متن چون هم آیی (تضاد و دستوری و مراعات النظیر) و تکرار (واژه و عبارت)، در این گفتار بر اساس روش تحلیلی – توصیفی و با ترسیم نمودار عامل واژگانی که یکی از عوامل انسجام متن به شمار میرورد، از متن مقصیده استخراج شد و با آوردن نمونه و مثال هایی مورد تحلیل قرار گرفت و مشخص گردید که عوامل انسجام در متن قصیده رعایت و باعث منسجم و پیوسته تر شدن آن شده است.

قصیده قارئه الفنجان، تحلیل گفتمان، انسجام، عامل واژگانی.