زهرا خلیل نیا - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد

ناصر خسرو حکیمی است عقل گرا و خردمندی که اشعارش به خوبی چهره ی دینی و فلسفی او را ترسیم می کند. اگر ویژگی های اخلاقی و اندیشه او را مورد واکاوی قرار دهیم در می یابیم وی برای یافتن پاسخ سوالات و تردید های خود کوی به کوی سفر کرده و به سراغ صاحبان اندیشه مذاهب مختلف می رودآنگاه با یقین اعتقاد خود را پایه گذاری می کند. محققین و نویسندگان عقیده دارند تضاد های فکری در اشعار ناصر خسرو به خصوص در مدح و اعتقاد به بهشت و نعمت های بهشتی قابل تامل است . نویسنده در این پژوهش تضاد فکری نسبت داده شده به ناصر خسرو در باب مدح را مورد بررسی قرار دادو دریافت که ناصر خسرو در اعتقاد به مدح نه تنها دچار تضاد نیست بلکه از نظر اونعت پیامبروحضرت علی (ع )و خلیفه فاطمی به عنوان فرزند رسول االله بسیار ارزنده ومتفاوت با اشعار مدحی است و این دیدگاه اعتقاد او را درنکوهش مدح و شعر مدحی نقض نمی کند .در ادامه برای اثبات این سخن ، بین ناصر خسرو وشیخ عطار که هیچ گاه به سراغ مدح نرفته است، مقایسه ای انجام گردید و با ذکر شواهدی از اشعار عطار که در مدح پیامبر و چهار یار سروده است اثبات گردید : نعت و ستایش کسانی که در اعتقاد مذهبی شاعر جایگاه ویژه ای دارند با اشعار مدحی که بر خلاف اعتقاد درونی برای کسب پاداش ، موقعیت و یا مقام سروده می شودمتفاوت است و در خور مقایسه نیست .در نتیجه نسبت دادن تضاد فکری به ناصر خسرو در باب مدح مردود شناخته شد .با اطمینان می توان آن را پذیرش دو تضاد یا نوعی تناقض و پارادوکس دانست و به این ترتیب کمال فکری این شاعر گرانمایه را اثبات نمود.

پارادوکس، تضاد ، تناقض ،تفکر ، حمد ، مدح ، نعت