غلامرضا فلاحی - استادیار آموزشکده نقشه برداری، سازمان نقشه برداری کشور
نجمه تیموری - دانشجوی کارشناسی نقشه برداری، آموزشکده سازمان نقشه برداری کشور

امروزه شناسایی مکان های بهینه جهت احداث مراکز درمانی مختلف شهری امری مهم در برنامه ریزی و طراحی شهری مخسوب می شود. که در واقع این موضوع به تصمیم گیری مناسب تر مدیران و مسئولان در انتخاب مکان های بهتر جهت ایجاد مراکز خدمات شهری کمک می کند. جهت انجام هر چه بهتر کار مکانیکی باید سراغ روش های نوین در این زمینه رفت، از این رو اطلاعات موجود باید در قالب مدل های تحلیل علمی آنالیز شوند. در این پژوهش برای تعیین اهمیت معیارهای موثر در مکانیابی مراکز درمانی از فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) استفاده شده است. محاسبات و مکان مرجع سازی معیارها و داده ها در محیط ArcGIS صورت گرفته و نتایج آن در قالب نقشه و نمودارهایی ارائه شده است. در این پژوهش نقشه نهایی که نتیجه بررسی کلیه ی معیارهای مرتبط در امر مکان یابی در محدوده شهر کابل به حساب می آید، کابل، پایتخت حمهوری اسلامی افغانستان می باشد که مساحتی حدود 275 کیلومتر مربع است که در استان کابل واقع شده، مکان ها برای ایجاد مراکز جدید در نقشه نهایی از پهنه های بسیار مناسب تا بسیار نامناسب رتبه بندی شدند. نکته حائز اهمیت در نتایج این پژوهش، قرارگیری اکثر مراکز درمانی و بیمارستانی در محدوده ی پهنه با قابلیت بسیار مناسب و مناسب جهت احداث مراکز درمانی و بیمارستانی هاست، بطوری که بیش از 50% مراکز درمانی در محدوده با قابلیت بسیار مناسب و مناسب می باشد و در محدوده بسیار نامناسب و نامناسب کمتر از 10% مراکز در این پهنه قرار دارند، که نشان دهنده وجود مطالعات علمی جهت مکان گزینی این مراکز در گذشته بوده است. در این پژوهش سه پهنه برای احداث مراکز درمانی جدید پیشنهاد شده که در مرکز شهر کابل قرار دارند.

مکان یابی، مراکز درمانی، تحلیل سلسله مراتبی، شهر کابل، سامانه اطلاعات مکانی (GIS)