احمد امین پور - عضو هیات علمی دانشگاه هنر اصفهان
علیرضا پیروزمند - عضو هیات علمی فرهنگستان علوم اسلامی قم
عباس جهانبخش - دانشجوی دکتری دانشگاه هنر اصفهان

در این مقاله تلاش شد تا با توجه به اشتراکات و افتراقات روش شناسانه ای که در نظریات مختلف هنر و معماری اسلامی وجود دارد، امکان مقایسه و تحلیل نظریات مختلف را براساس روش های به کار رفته در آنها فراهم گردد. نظریات با روش اسنادی گردآوری و طبقه بندی و براساس تحلیل نظری از پایگاه آموزه های دینی، مبانی، توانایی ها و محدودیت های هر گروه روشی نقد و تحلیل شد. روش های تاریخ نگاری، سنت گرایی و معناگرایانه، توانایی انتساب نظریه به اسلام و شکل گیری هنر و معماری اسلامی را ندارند و به منابع معتبر مراجعه نمی کنند؛ روش های نص گرایانه رجوع به منابع را با روش های نامعتبر انجام داده و به انواع قیاس و تمثیل های ذوقی مبتلا هستند؛ روش فقه فردی، با وجود اینکه به منابع و روش های مناسب مجهز است، به ابزار کشف ارتباط بین احکام اجتماعی و کنترل شناخت موضوعات مجهز نیست؛ و روش فقه نظام که این نقیصه فقه فردی را برطرف کرده نیازمند منطقی است که هماهنگی بین روش های موضوع شناسی و حکم شناسی را برقرار نماید؛ منطقی که می تواند با استفاده از یافته های فلسفه نظام ولایت ، به کارگیری شود

روش شناسی, نظریه پردازی, معماری اسلامی, هنر اسلامی, شهر اسلامی