علی متولی - استادیار، گروه مهندسی مکانیک بیوسیستم، دانشکده مهندسی زراعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
سید جعفر هاشمی - دانشیار، گروه مهندسی مکانیک بیوسیستم، دانشکده مهندسی زراعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

خشک­ کردن انجمادی یکی از بهترین روش­ها برای خارج کردن آب در محصولات کشاورزی حساس به دما می­باشد. در پژوهش حاضر به بررسی فرایند خشک ­کردن میوه فیجوآ در یک خشک­ کن انجمادی تحت تاثیر پیش­تیمارهای مختلف پرداخته و پارامترهای ضریب پخش رطوبت با استفاده از دو مدل دینسر و دوست و مدل فیک، آهنگ ثابت خشک­شدن، ضریب انتقال جرم همرفتی، انرژی مخصوص مصرفی و نرخ تبخیر رطوبت ویژه محاسبه گردید. پیش­تیمارهای مختلف اعمال شده بر نمونه­ ها عبارت بودند از اسید آسکوربیک با غلظت 1% و مدت زمان 1، 2 و min 3، مایکروویو با توان W 90 به مدت min 10، W 180 به مدت min 5 و W 360 به مدت min 5/2، بلانچینگ با آب گرم و بخار آب به مدت min 1، 2 و 3، کربنات پتاسیم با غلظت 5/2% به مدت 1، 2 و min 3، محلول اسمزی با غلظت 45% ساکارز به مدت زمان­های 10، 20 و min 30 و آلتراسوند به مدت 10، 20 و min 30. بالاترین مقدار آهنگ ثابت خشک­ شدن و ضریب جرم همرفتی در پیش­تیمار مایکروویو به ترتیب به میزان s-1 0073/0 و m/s 5-10 ×900/2 به دست آمد. بازه مقادیر ضریب نفوذ رطوبت در مدل فیک از 8-10×7404/0 تا m2/s 8-10×3996/1و برای مدل دینسر و دوست از 7-10×5318/4 تا m2/s 7-10×2149/9 متغیر بود. بالاترین و پایین­ترین انرژی مخصوص مورد نیاز به میزان 23/47 و kWh/kg 61/23 به ترتیب در پیش­تیمارهای اسمزی و مایکروویو مشاهده گردید. هم چنین بالاترین و پایین­ترین نرخ تبخیر رطوبت ویژه به میزان 0423/0 و kg/kWh 0212/0 به ترتیب در پیش­تیمارهای مایکروویو و اسمزی به دست آمد.

آهنگ ثابت خشک شدن, انرژی مخصوص, ضریب نفوذ موثر, خشک کن انجمادی