مهدی واحدی - گروه تکنولوژی آموزشی، دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبائی
مهرناز گوهری - دانشجوی کارشناسی ارشد تکنولوژی آموزشی- دانشگاه علامه طباطبائی

پژوهش به بررسی حقوق مدنی مندرج در منشور حقوق شهروندی در کتاب مطالعات اجتماعی چهارم ابتدایی پرداخته است. روش تحقیق از نوع تحلیل محتوا هر یک از مطالب مجزا و جامعه آماری کتاب مطالعات اجتماعی چهارم ابتدایی است که در سال 94-1393 چاپ شده است. جهت گردآوری داده ها، چک لیست تحلیل محتوا مورد استفاده قرار گرفت و روایی آن توسط متخصصین تایید شد. شاخص های مورد بررسی شامل حق حیات، سلامت و کیفیت زندگی، حق کرامت و برابری انسانی، حق آزادی اندیشه و بیان، حق تابعیت، اقامت و آزادی رفت و آمد، حق تشکل، تجمع و راهپیمایی، حق برخورداری از دادگاه عادلانه ،حق مالکیت و حق مشارکت در تعیین سرنوشت است. یافته ها پژوهش نشان می دهد که در کتاب مذکور شاخص حق سلامت، حیات و کیفیت زندگی (46.6 %) و حق کرامت و برابری انسانی (26.3%) بیش از شاخص های دیگر مطرح و آموزش داده شده اند. بخش دیگری از یافته های پژوهش گویای این است که شاخص مالکیت و برخورداری از دادخواهی عادلانه در کتاب مذکور به صورت محدود مورد توجه قرار گرفته است. با توجه به اینکه آموزش حقوق پیش گفته می تواند زمینه ای مناسب را برای تربیت شهروندی فراهم آورد، گنجاندن آن در کتاب مطالعات اجتماعی چهارم ابتدایی ضرورت تام دارد. با توجه به یافته های پژوهش حاضر بازنگری برنامه درسی علوم اجتماعی دوره ابتدایی در راستای توجه بیشتر به مولفه ها و شاخص های کمتر مورد توجه، ضروری به شمار می آید.

حقوق مدنی, منشور حقوق شهروندی, تحلیل محتوا, تربیت شهروندی, کتاب مطالعات اجتماعی