فاضل حسامی - عضو گروه مطالعات اجتماعی موسسه علوم انسانی جامعه المصطفی
محمد رفیق(نویسنده مسئول) - دانشجوی دکتری قرآن و علوم اجتماعی، موسسه علوم انسانی جامعه المصطفی

هر کنشی دارای مولفه های متفاوت است که شناخت آنها مهم تر از انجام کنش است. در واقع ارزش کنش، ارتباط مستقیمی با شناخت مولفه های آن دارد. مولفه ها؛ یعنی عناصری که کنش از آن ها شکل می گیرد. بعضی از مولفه ها پیشاکنش ، بعضی حین کنش ، و برخی پساکنش می باشند. این نوشتار در صدد آن است که مولفه های حین کنش را با روش استقرائی- تفسیری و توصیفی - تحلیلی در قرآن کریم از منظر مطالعات اجتماعی مورد بررسی قرار داده و به این پرسش، پاسخ دهد که از منظر قرآن کریم کنش از چه مولفه هایی تشکیل می شود . با مرور آیات شریفه می توان اذعان داشت که دامنه مفهومی کنش در قرآن کریم عبارتند از: کسب ، صنع ، فعل ، عمل ، حسن و سوء . بررسی آیات نشان می دهد که قرآن کریم تقریبا بیست مرحله حین کنش را بیان کرده است؛ از قبیل: احساس نیاز، تصور، سنجش، مقایسه، مشورت، شوق، گزینش، خواستن، تصدیق، نیت، دلیل و علت، اراده، تصمیم نهائی، عزم، توکل، تدبیر، اقدام، سعی، انجام، صبر و استقامت. برای تعیین مولفه ها، مکانیسم، ترتیب، شدت و ضعف مولفه های یک کنش، اول باید نوع کنش مشخص شود؛ چون لازم نیست هر کنش همه این مولفه ها را دارا باشد. تقسیم مولفه به سه قسم و استخراج حداکثر مراحل برای کنش از نوآوری های تحقیق می باشد.

مولفه, کنش, کنش گر, عمل, قرآن