زهرا مهرپور - دانشجوی کارشناسی ارشد گروه علوم دامی دانشگاه یاسوج
محمدرضا بحرینی بهزادی - استادیار ژنتیک و اصلاح نژاد دام، گروه علوم دامی، دانشگاه یاسوج

هدف از این پژوهش مقایسه مدل­های حیوانی مختلف در برآورد پارمترهای ژنتیکی صفت تولید شیر گاوهای شیری استان اصفهان بود. از رکوردهای 21346 راس گاو شیری متعلق به 28 واحد گاوداری که طی 20 سال جمع آوری شده بودند، برای برآورد مولفه های (کو)واریانس، وراثت پذیری و تکرارپذیری صفت تولید شیر استفاده شد. داده­ها توسط سه مدل مختلف آنالیز گردید. در مدل اول رکوردهای تولید شیر سه دوره شیردهی اول هر کدام به طور جداگانه توسط یک مدل حیوانی یک متغیره آنالیز شد. در مدل دوم رکوردهای این سه دوره شیردهی توسط مدل تکرار رکورد و در مدل سوم این رکوردها توسط یک مدل سه متغیره آنالیز شدند. تعداد رکوردهای مورد استفاده برای دوره های شیردهی اول، دوم و سوم به ترتیب 21346، 20828 و 12579 بود. وراثت­پذیری صفت تولید شیر در دوره های شیردهی اول تا سوم در مدل یک متغیره به ترتیب 27/0، 20/0 و 19/0 و در مدل سه متغیره 30/0، 23/0 و 22/0 برآورد گردید. وراثت پذیری و تکرارپذیری صفت تولید شیر در مدل تکرار رکورد نیز به­ترتیب 24/0 و 49/0 محاسبه شد. با استفاده از مدل سه متغیره، همبستگی های ژنتیکی افزایشی و محیطی بین دوره­های شیردهی اول و دوم، اول و سوم، دوم و سوم به ترتیب 91/0، 86/0، 97/0 و 36/0، 31/0، 41/0 برآورد شد. همبستگی فنوتیپی بین این دوره ها نیز به ترتیب 50/0، 45/0 و 53/0 برآورد گردید. همه همبستگی های ژنتیکی افزایشی، محیطی و فنوتیپی برآورد شده مثبت بودند. همبستگی های ژنتیکی افزایشی، محیطی و فنوتیپی بین دوره­های شیردهی متوالی (اول و دوم، دوم و سوم) بیشتر از دوره­های غیر متوالی (اول و سوم) بودند. استفاده از مدل چند متغیره علیرغم هزینه و زمان محاسباتی زیاد آن، به­دلیل در نظر گرفتن اثر حذف حیوانات و در نتیجه دقت بیشتر، برای برآورد پارامترهای ژنتیکی صفت تولید شیر مناسب تر می باشد.

پارامترهای ژنتیکی, تکرار پذیری, تولید شیر, مدل چند متغیره, وراثت پذیری