مدلسازی بازار دارایی های مختلف و بررسی تاثیر آنها بر یکدیگر و بر تورم کل با استفاده از روش های تحلیل عاملی و علیت گرنجری

به منظور انجام برنامه ریزی، سیاست گذاری و تصمیمات اقتصادی صحیح توسط کارگزاران سیاسی و اقتصادی هر کشور، نیازبه داشتن اطلاعاتی درست و کارآمد از ارتباط بین متغیرهای مهم اقتصادی و پیش بینی صحیح آنها است. از جمله این متغیرهایمهم اقتصادی نرخ تورم یا شاخص قیمت دارایی ها است. این دارایی ها شامل بازارهای پول و ارز، سرمایه و مالی و دارایی های حقیقیاست. بنابراین، با در نظر گرفتن این دارایی ها به عنوان یک عامل چند متغیرهی تاثیر گذار بر بازار، استخراج شاخصی که بتواند روندکل قیمتی این بازار را منعکس کند، جهت استفاده از آن در پژوهش های تکمیلی امری ضروری است. در بین روشهای چند متغیره،تحلیل مولفه های اصلی روشی کارآزموده است که برای بررسی گروهی از متغیرهای همبسته مرتبط، مانند شاخص های وضعیتاقتصادی اجتماعی، رضایت شغلی، سلامت، اعتبار شخصی و وضعیت سیاسی، به کار می رود.در این مقاله به بررسی پنج متغیر اصلی تاثیرگذار در بازار قیمت دارایی های ایران، شامل شاخص قیمت سهام (shp)، دلار(xpi)، سکه بهار آزادی (qpi)، زمین (gpi)، و شاخص هزینه یک متر بنای مسکونی (hpi) پرداخته می شود. به دلیل ارتباط تنگاتنگاین متغیرها، افزایش قیمت یکی باعث کاهش قیمت بقیه یا حداقل برخی از آنها میشود و بالعکس. سپس به چگونگی کاربرد روششاخص سازی مولفه های اصلی در اقتصاد پرداخته می شود و با استفاده از آن و پنج متغیر معرفی شده، شاخص قیمت دارایی ها برایاقتصاد ایران محاسبه میشود که شامل دو قسمت شاخص قیمت دارایی های مالی (به دست آمده از متغیرهای مالی سهام، دلار وسکه) و دارایی های واقعی (به دست آمده از متغیرهای واقعی زمین و مسکن) و همچنین ترکیب آنها شاخص قیمت دارایی کل است و در ادامه برای بررسی ارتباط بین قیمت کل دارایی ها و تورم کل وجهت این ارتباط از آزمون علیت گرنجری استفاده شده است کهنشان از وجود ارتباط مثبت بین این دومتغیر می باشد، بنابرابن باتوجه به اهمیت بازار دارایی ها وارتباط آن با تورم لحاظ کردن آنهادرمجموعه اطلاعاتی سیاست گذار امری ضروری می باشد.

Keywords:

تورم , بازار دارایی ها , شاخص کالاها و خدمات مصرفی , روش تحلیل عاملی , روش علیت گرنجری