محمدسعید ذکایی - دکترای جامعه شناسی، استاد دانشگاه علامه طباطبایی
محمدحسین حسنی - دانشجوی دکترای جامعه شناسی، دانشگاه علامه طباطبایی

رسانه های اجتماعی، شبکه ای از کاربران فعال در بستر وب اجتماعی هستند که از طریق تولید، به اشتراک گذاری، مصرف و بازیابی انواع محتوای دیجیتال، با یکدیگر تعامل چندگانه و چندلایه دارند. رشد روزافزون رسانه های اجتماعی و پیامدهای فرهنگی و اجتماعی آنها، مطالعه و شناخت تطبیقی گونه های مختلف این رسانه ها را حایز اهمیت و ضرورت خاصی کرده است. این پژوهش به روش پیمایشی، با حجم نمونه 360 نفر از دانشجویان 18 29 ساله دانشگاه تهران و با هدف مفهوم سازی و گونه شناسی رسانه های اجتماعی داخلی و خارجی انجام شد. یافته ها نشان داد که رسانه های اجتماعی خارجی؛ در پنج گونه اصلی شامل، رسانه های اجتماعی موبایلی، رسانه های اجتماعی کلاسیک، رسانه های اجتماعی متروک، سرویس های ارتباط تصویری و سرویس های اشتراک محتوا و رسانه های اجتماعی داخلی نیز، در سه گونه اصلی شامل رسانه های کلاسیک، وبلاگ ها و سرویس های اشتراک و دانلود فایل، قابل تشخیص اند. مقایسه گونه های خارجی و داخلی رسانه های اجتماعی نشان دهنده تنوع بیشتر رسانه های خارجی و توسعه نیافتگی رسانه های اجتماعی موبایلی در داخل کشور است. در این پژوهش، همچنین شواهدی بر وجود سه روند اصلی موبایلی شدن رسانه های اجتماعی، موفقیت تدریجی برخی از رسانه های اجتماعی داخلی و رواج مهاجرت رسانه ای به دست آمد.

رسانه های اجتماعی, مفهوم سازی, گونه شناسی, تحلیل عاملی, پیمایش