حمید صباحی گراغانی - استادیار دانشگاه شهید باهنر کرمان
احمد محمدی نژادپاشاکی - دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه فردوسی مشهد

تشخیص به عنوان یک صنعت ادبی از دیرباز مورد توجه بلاغت دانان قرار گرفته است و در آثار خود آن را به عنوان آرایه ای ادبی و زبانی مورد کنکاش قرار داده اند. از سوی دیگر، زبان شناسان شناختی با رویکرد دیگری به این موضوع پرداخته اند و آن را نه به عنوان آرایه ادبی بلکه به عنوان یک فرایند ذهنی و مفهومی تحلیل کرده اند. این جستار بر آن است تا با رویکرد زبان شناسی شناختی و به روش توصیفی تحلیلی، تشخیص را در قرآن کریم بررسی کرده تا نقش آن را در مفهوم سازی های قرآن بررسی کند. برآیند پژوهش حاکی از آن است که مفاهیم مجردی چون حق و باطل و مرگ و محسوساتی چون زمین و آسمان به وسیله جان بخشی و انسان نمایی، تبیین و مفهوم سازی شده اند.

قرآن، تشخیص، معناشناسی شناختی، استعاره مفهومی، استعاره هستی شناختی.