امیر خاکی - استادیار گروه علوم درمانگاهی، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه تخصصی فناوری های نوین آمل ، آمل، ایران

یکی از صفات جالب توجه و ممتاز نژاد سیمنتال دومنظوره شیری گوشتی ( Fleckvieh ) پایداری و تداوم تولید آن است. این امر بدان معنی است که عمر تولید مثلی و عملکرد تولید شیر و افزایش وزن روزانه این نژاد در تناسبی متعادل با یکدیگر هستند، به گونه ای که به راحتی می توان انتظار داشت یک گاو ماده این نژاد به طور میانگین هفت شکم زایمان را پشت سر گذاشته، تولید 72 لیتر در یک دوره شیرواری و افزایش وزن روزانه 1/4 کیلوگرم با میزان وابستگی اندک به کنسانتره و مصرف بیشتر علوفه در طی یک بازه زمانی طولانی داشته باشد که می تواند از نظر اقتصادی برای پرورش دهندگان کاملا مقرون به صرفه باشد. در مورد خصوصیات تولیدمثلی گاوهای نر این نژاد در ایران اطلاعات چندانی در دسترس نیست. لذا این پژوهش به بررسی پارامترهای کیفی اسپرم گاوهای نر تولیدمثلی در فصل بهار پرداخته است. نمونه های منی از 17 گاو نر ژنومیک مرکز اصلاح نژادی و تولید اسپرم گاو سیمنتال ایران واقع در روستای کمانگرکلای شهرستان آمل با استفاده از مهبل مصنوعی اخذ شد. غلظت منی با دستگاه SDM photometer اندازه گیری شد. بررسی درصد تحرک پیشرونده اسپرم به طور چشمی و با استفاده از میکروسکوپ فازکنتراست مدل MBL 2000 مجهز به صفحه گرم انجام شد. نمونه های منی پس از فرمولاسیون استاندارد مرکز به روش رقیق سازی یک مرحله ای منجمد شدند. برای پر و پرچ کردن انزال های رقیق شده از دستگاه MPP Uno automated filling and sealing و جهت انجماد از دستگاه MT freezer استفاده شد (تمامی دستگاه ها متعلق به شرکت Minitube آلمان بودند). میانگین تعداد اسپرماتوزوئید در هر پایت 11 میلیون اسپرم زنده متحرک پیشرونده بود. اطلاعات مربوط به هر یک از دام های نر از قبیل حجم انزال، غلظت منی و همچنین تحرک پیشرونده اسپرم ها قبل و بعد از انجماد از سال 1931 لغایت 1932 جمع آوری آنالیزشد. از مجموع 111 عمل اسپرم گیری در فصل بهار با میانگین رطوبت 27/29 و دمای 13/72C سالن اسپرم گیری 712271 اسپرم منجمد تولید شد. میانگین حجم انزال، غلظت منی، تحرک پیشرونده اسپرم ها قبل از انجماد و تحرک پیشرونده اسپرم ها بعد از انجماد به ترتیب 11.117/117×1194/77، 27/119% و 47/217% بود. یافته های نتایج این پژوهش نشان می دهد که کیفیت اسپرم های منجمد تولید شده نژاد سیمنتال دومنظوره شیری گوشتی سیمنتال ( Fleckvieh ) ایران در فصل بهار کاملا قابل قبول و مناسب بوده و در حد استاندارد های ارائه شده بین المللی می باشد. (1).

کیفیت اسپرم، گاو نر، سیمنتال، بهار