فاطمه فدائی - دانشجوی کارشناسی ارشد، حقوق بین الملل، دانشگاه آزاد اسلامی، بم، ایران
معین صباحی گراغانی - عضو هیات علمی، گروه حقوق، دانشگاه آزاد اسلامی، ایرانشهر، ایران

براساس مفاهیم شکل گرفته در قالب نسل سوم حقوق بشر، امروزه حق بر محیط زیست، در کنار حق بر صلح، حق بر توسعه و حق بر میراث مشترک بشری به عنوان نسل سوم حقوق بشر شناسایی شده است. بشر حق اساسی برای آزادی و شرایط برابر و مناسب برای زندگی در یک محیط زیست سالم را دارا میباشد که برای او یک زندگی توام با شان و رفاه را فراهم آورد. حق بر محیط زیست در حال حاضر در قوانین اساسی بسیاری از کشورها از جمله اصل 50 قانون اسای ایران وجود دارد. در شناسائی یک حق مستقل بر محیط زیست سالم ارزشهایی وجود دارد که نخست باید سایر حقوق تضمین شده برای تحقق را تقویت و تکمیل کند (یعنی ابزاری برای تکمیل سایر حقوق بشر) و در ضمن مفهوم این حق امری طبیعی در به رسمیت شناختن منافع نسل آینده است. پژوهش حاضر به بررسی موضوع مسائل منطقه ی خلیج فارس، از منظر نسل سوم حقوق بشر، با تاکید بر آلودگی محیط زیست. دریایی پرداخته است. خلیج فارس یک از دریاهای نیمه بسته ای است که تحت پوشش برنامهی دریاهای منطقه ای سازمان ملل قرار گرفته و در زمره ی مناطق ویژه شناخته شده است. به نظر می رسد هر چند که حجم وسیعی از اسناد بین المللی در زمینه ی کنترل آلودگی دریایی در این منطقه به وجود آمده، اما آلودگی هم چنان ادامه دارد و این نشان از عدم حمایت کافی دولتها از این گونه اسناد و عدم اجرای کامل مقررات آنها می باشد.گرچه نیاز به تدوین و توسعه ی قواعد حاکم بر جنبه های گوناگون آلودگی دریایی هم چنان ادامه دارد، اما آن چه از اهمیت بیشتری برخوردار است، توجه مسولانه تر دولتها نسبت به محیط زیست دریایی و جلوگیری از آلودگی آن می باشد.

خلیج فارس، نسل سوم حقوق بشر، حق بر محیط زیست، آلودگی دریایی.