الهام مقسم - دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق خصوصی دانشگاه آزاد اسلامی گرگان
محمد غلامعلی زاده - مدرس دانشگاه آزاد اسلامی گرگان

امروزه با گسترش روابط قراردادی، عقود مختلفی با عناوین مختلف مورد بررسی حقوقدانان قرار گرفته است . در حقوق ایران، عقد احتمالی، عقد معوضی است که در آن مقدار دو عوض وابسته به امر نامعلومی در آینده است و از این رو برخی حقوقدانان آن را با عقد معلق مورد بررسی قرار داده اند؛ اما در مقابل در حقوق انگلیس، عقد احتمالی، قراردادی است که حداقل بخشی از آن مربوط به بروز یک حالت اضطراری یا احتمالی است؛ گاهی برای توافق با وکیلی که با توجه به احتمال موفقیت، (دستمزد خود را دریافت می نماید) به کار می رود و از این رو در حقوق انگلیس، برخلاف حقوق ایران، قلمرو خاصی را به خود اختصاص داده است. با توجه به اینکه در روابط انشایی در قراردادها، بنا به اراده ی طرفین، عقد و ایقاع شکل می گیرد، عقد به دو دسته ی عقود اذنی و عقود معاوضی تقسیم بندی می شود و عقد احتمالی نیز، از جمله ی عقود معاوضی است؛ هر چند در این خصوص نیز اختلافات زیادی وجود دارد . به طور کلی عقد احتمالی به اختصار یا به اجمال مورد توجه برخی از صاحب نظران قرار گرفته است و مثال های متفاوتی را به عنوان مصداق عقد احتمالی ذکر کرده اند و این امر موجب شده است که در مقاله ی حاضر، ما به بررسی مفهوم و قلمرو عقد احتمالی در حقوق ایران و انگلیس بپردازیم.

عقد، احتمالی، معلق، قرارداد.