مهدی فلاح تفتی - دانشیار، دانشکده مهندسی عمران، دانشگاه یزد، یزد، ایران
محمدرضا اقبالی - دانشجو کارشناسی ارشد راه و ترابری، دانشگاه یزد، یزد، ایران

یکی از مهم ترین خرابی های رویه های آسفالتی پدیده ترک خوردگی منجمله ترک هایی است که در شرایط دمای پایین در رویه ها و روکش های آسفالتی اتفاق می افتند. چقرمگی شکست مخلوط های آسفالتی، که میزان مقاومت آن ها را در برابر رشد ترک معرفی می کند، یک شاخص مهم برای توصیف عملکرد این مصالح به خصوص در شرایط محیطی سرد و دمای پایین، می باشد. با توجه به گستردگی خرابی ها و عمر کوتاه روسازی های رایج در ایران، استفاده از لایه های آسفالتی با دوام بیشتر مانند آسفالت ماستیک درشت دانه (SMA) به جای مخلوط های آسفالتی گرم (HMA) امری ضروریست. آسفالت ماستیک درشت دانه در برابر انواع خرابی ها از جمله شیارشدگی و خستگی عملکرد بسیار مناسبی را ارائه می کند ولی کمتر به مساله گسترش ترک این نوع مخلوط ها پرداخته شده است. به منظور این بررسی و مقایسه، از آزمایش مقاومت شکست و شاخص چقرمگی شکست در این تحقیق استفاده شده است. جهت انجام این آزمایش، از نمونه های نسبتا جدید دیسک خمشی با ترک لبه یا ENDB (Edge Notched Disk Bend) با ضخامت 50 میلی متر و عمق ترک 20 میلی متر، در دمای 15- درجه سانتی گراد استفاده شد. نتایج حاصله نشان داد که مقاومت در برابر گسترش ترک کششی در مخلوط های HMA به علت دارا بودن دانه بندی پیوسته و قفل و بست بهتر، از مخلوط های SMA بیشتر است. همچنین این نتایج نشان داد که مخلوط های مختلف آسفالتی با دانه بندی کوچک تر دارای چقرمگی شکست مود I بیشتری نسبت به مخلوط های آسفالتی با دانه بندی بزرگتر می باشند. بنابراین برای بهره گیری از مزایای مخلوط های SMA لازم است که با استفاده از مواد افزودنی مناسب، میزان مقاومت چقرمگی شکست آنها حداقل تا سطح مخلوط هایHMA افزایش یابد و این موضوع بایستی در تحقیقات بعدی مورد توجه قرارگیرد.

مقاومت گسترش ترک، مود I چقرمگی شکست، نمونه ENDB، آسفالت ماستیک درشت دانه (SMA)، HMA