سیدرمضان موسوی - استادیار گروه آبخیزداری دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی
سارا هدایتی - کارشناسی ارشد پژوهشکده اکوسیستمهای خزری
سیدعلی صالح ولایتی نژاد - کارشناسی ارشد پژوهشکده اکوسیستمهای خزری

حرکت های توده ای بویژه زمین لغزش از جمله سوانح طبیعی هستند که همه ساله سبب بروز خسارت های فراوان مالی و جانی در سراسر جهان از جمله کشور عزیزمان ایران می شوند. نواحی شمالی ایران از جمله استان مازندران بویژه در حوضه آبخیز هراز، به خاطر شرایط خاص آب و هوایی، زمین شناسی و فیزیوگرافی همواره در معرض خطر حرکت های توده ای قرار دارند. با توجه به اهمیت اقتصادی اجتماعی، گردشگری مناطق روستایی، خانه های ویلایی و مسیرهای ارتباطی در منطقه، مطالعه حرکات توده ای با استفاده از فناوری نوین از جمله RS و GIS ضرورت جدی پیدا می کند. هرچند عوامل متعددی در ایجاد حرکات توده ای تاثیر گذارند، ولی در این تحقیق تاثیر نوع سازندهای زمین شناسی و جنس سنگ ها و رخساره های رسوبی آنها در عملکرد حرکات توده ای بررسی شدند. در این مطالعه با استفاده از تکنولوژی سنجش از دور و GIS و داده های ماهواره های مختلف نظیر ASTER، LANDSAT ETM+، IRS و WORLDVIEW2 رابطه سازند ها و رانش در یکی از حوضه های آبخیز هراز در مناطق کوهستانی البرز مرکزی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج این تحقیق نشان می دهد که تنوع سازندها در این حوضه با توجه به شرایط زمین شناسی بالاست و اینکه عمده حرکات توده ای بصورت زمین لغزش، واریزه های کوهی و ریزش در روی سازندهای حساس دوران دوم مزوزوئیک و دوره ژوراسیک به نام شمشک رخ داده اند؛ لذا با استفاده از نتایج این تحقیق می توان توزیع سازندهای حساس در مناطق مختلف را شناسایی و اجرای عملیات پیشگیری و پایداری را بر روی سازندهای حساس اعمال نمود تا جلوی خسارت و تخریب و فرسایش گرفته شود. همینطور می تواند در آمایش سرزمین و تصمیم گیری کلان در توسعه پایدار مناطق مشابه مفید و موثر باشد.

زمین لغزش، سنجش از دور، GIS، سازندهای زمین شناسی، حوضه هراز