فریده مومنی - کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه پیام نور، واحد ملایر ، دبیر زبان و ادبیات فارسی شهرستان ملایر
محمد مومنی - کارشناس ارشد زبان وادبیات عرب دانشگاه رزاد اسلامی، واحد قم ، دبیر زبان و ادبیات عرب شهر سامن

استفهام در حقیقت به معنی پرسیدن است درموضوعی که گوینده جاهل به امری باشد اما گاهی درظاهر کلام، استفهام است و معانی دیگر از قبیل نهی و انکار، سرزنش، اظهار تاسف و امثال آن را در پی دارد که آنها را معانی مجازی استفهام می گویند. هدف اساسی از تنظیم این مقاله، شناخت وبیان ظرافت و زیبایی است که در آیات قرآن وجود دارد که ظاهر کلام، ا ستفهامی ولی منظوریکی از معانی ثانوی ا ست. در زبان فار سی نیز موارد فراوانی ا ست که هدف از ا ستفهام پر سش حقیقی نی ست، بلکه غر ضی از اغراض بلاغی در میان است. در این مقاله نویسنده به شیوه کتابخانه ای به بررسی انواع استفهام از یثح ساخت و هم از لحاظ معانی استفهام در جزء5 سی ام قرآن و تطبیق آن ها با بعضی از اشعار حافظ پرداخته است تا جایگاه استفهام درادبیات بهتر نشان داده شود و نتیجه ای به دست آمده این است که معانی ثانوی استفهام اگر چه در ادبیات متنوع است اما به صورت جزئی در قرآن کریم مورد بحث و بررسی قرار نگرفته است وکاربردهای مجازی در کتاب خدا هم اندک نیستند. پس برای بیان مقصود و درک بهتر معانی ثانوی استفهامتمام جزء5 سی ام قرآن را مطالعه نموده و سوال های آن را استخراج کرده است و با دقت به بررسی معانی مجازی آن پرداخته است. پس آن را د سته بندی نموده و سپس برای پرهیز از دراز گویی نمونه هایی از شعر حافظ را با آن مطابقت داده است. تا بدین وسیله هم بلاغت قرآن و گوشه هایی از اعجازش نمایان گرددو هم گامی موثردر راه فهم بهتر و درست تر قرآن نیز برداشته شود.

استفهام، معنای مجازی، قرآن،جزء5 سی ام، غزلیات حافظ