فاطمه توکلی رستمی - استادیار دانشگاه پیام نور تهران مرکز جنوب
مریم زاهدین فرد - کارشناس ارشد دانشگاه پیام نور تهران

بهترین ابزار برای پاسخ به این پرسش که ما چگونه ذهن خود را درگیر خلق معنا در داستانها میکنیم زبانشناسی شناختی است و دیوید هرمن معتقد است زبان شناسی شناختی راهنمای روایتشناسی است و روایتشناسی شناختی جوانب داستان را در هر کجا و با هر ترتیب روای که روایت شده باشد با توجه به کارکرد ذهن میسنجد . هرمن عنصر هم-بومپنداری را یکی از عناصر بنیادین روایت میداند . وی هم بومپنداری را اینگونه تعریف میکند: بازنمود روایی ، با برجسته سازی تاثیر رویدادهای داستان بر ذهن اشخاص حقیقی یا خیالی ؛ تجربه زیستن در جریان داستان را به خواننده القا میکند . حال این سوال پیش می آید که تفاوت هم بوم پنداری با همذاتپنداری در روایت شناسی چیست آیا منظور دیوید هرمن از عنصر همبومپنداری در یک داستان همان همذاتپنداری با داستان بوده است و به این پاسخ میرسیم که همذات پنداری تلاشی است که مخاطب میکند برای قرار دادن خود در جایگاه شخصیتی در داستان و ایجاد ارتباط نزدیک با وی ، و همبومپنداری تلاشی است که نویسنده میکند برای ایجاد فضایی ، که تجربه زیستن در فضای داستان را هرچه بهتر بتواند به خواننده القا کند . در واقع ایجاد همبوم پنداری در روایت منحصر به راوی است و همذاتپنداری منحصر به مخاطب روایت ؛ و این دو رابطه مستقیم باهم دارند . هر چه راوی در ایجاد همبومپنداری موفق تر باشد مخاطب بهتر در فضای داستان قرار میگیرد و بهتر با شخصیتهای داستان همذاتپنداری میکند البته هم بومپنداری یکی از عوامل موثر در همذات پنداری است اما به عقیده من مهمترین عامل به شمار می آید. پژوهش حاضر به شیوه پژوهش5 توصیفی - تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای انجام شده است

روایت شناسی ، هم بوم پنداری ، هم ذات پنداری ، دیوید هرمن