مریم شهامت قربانی - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی. دانشگاه تهران.

آراستن آغاز کلام به حمد و ستایش پروردگار و درود بر پیامبر و اهل بیت او تحمیدیه نام دارد که دربردارنده حقایق ژرف و بازتاب تفکر درونی نویسنده است و به دلیل اینکه نویسنده در آن تمام هنر نویسندگی و فن بیان خود را برای جلب مخاطب بهکارمیگیرد از لحاظ بلاغی و ادبی حائز اهمیت بسیار است. تحمیدیه در تعریف اصطلاحیاش به عنوان ژانر قابل طرح است؛زیرا میتوان آن را به متونی اطلاق کرد که با ویژگیهای مشترک در یک طبقه قرار میگیرند. این نوع فاخر ادبی -که نخستین بار توسط عبدالحمید در مکتوبات وارد شده- تابع سبک نثر هر دوران است اما به دلیل تحول تدریجی نثر، رگه های تقلید از سبک نثر دوره های قبل در تحمیدیه های هر دوره مشاهده میشود که بهتدریج و طی زمان کامل شده است. این نوع عالی از دوران باستان به عنوان رکنی در مکاتیب و مناشیر وجود داشته و بهتدریج کامل شده است اما غالبا در بحث از خاستگاه آن به مکتوبات بعد از اسلام اشاره میشود حال آنکه این شیوه ریشه در گذشته دارد و بررسی آن و تحقیق در کتیبه های دوران هخامنشی و متن مقدس اوستا به طور بارزی نشان دهنده پیوستگی مکاتیب قبل و بعد اسلام است.

تحمیدیه، نثر دوران باستان، ژانر، عبدالحمید کاتب.