مریم سازگار - دانشجوی دوره دکتری ادبیات و زبان فارسی

عرفان که بخش اعظم نوشته های ادبی را به خود اختصاص داده است از منظر و زوایای گوناگون جای بحث دارد. در عرفان اسلامی، همچون بعضی از علوم و مکاتب ، تضاد ها و مغایرت ها ودر عین حال وحدت در بیان و تفسیر برخی اصطلاحات وجود دارد عین القضات و سایر عرفای اسلامی نیز گاه گاه در آثار خویش به بعضی از این گونه تقابل ها اشاراتی دارند و تعبیرات و توجیهاتی خاص در این زمینه ارائه داده اندالبته باید اذعان داشت این گونه تقابل ها از نظر منطقی قابل توجیه نیستند بلکه حاصل بی خودی ها و شوریدگی ها و حالات خاص عرفانی هستند . عین القضات با توجه به اینکه یکی از عرفایی است که به جنبه ی نظری عرفان توجه دارد و از پیشگامان این نوع عرفان به حساب می آید در حوزه ی تفکرات خانقاهی و عاشقانه ی خویش بسیاری از مفاهیم و تعبیرات را دگرگون می نماید و رنگ و نمایی تازه از آنها به نمایش می گزارد از جمله این مفاهیم ، نگاه تازه به ابلیس و نور آن و دیدگاه تازه در مورد عشق است .در این مجموعه نگارنده در آغاز گذری بر پیشینه تقابل در شرح تعرف مستملی بخاری و کیمیای سعادت ابو حامد محمد غزالی دارد و سپس مفاهیم تقابلی نور در تمهیدات عین القضات همدانی مورد بررسی قرار می گیرد

نور ابلیس و نور محمد ، نور کافر و نور مومن ، تقابل.