سیدمهدی رحیمی - دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه بیرجند،
حسین کارگر - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه بیرجند

موسیقی شعر از عوامل زیبایی شناختی و یکی از عناصر اصلی تمایز زبان شعر از زبان نثر است و در وند5پی بازبان، عاطفه و تخی6ل، شعر را به نقطه کمال خود میرساند. بیتردید موسیقی در ایجاد یک ساخت و صورت واحد و منسجم شعر، نقش مهم و عمدهای دارد و به اجزای آن وحدتی خاص می بخشد. خاقانی و ابن حسام خوسفی، دو شاعر بزرگ و توانمند زبانو ادبی6ات فارسی هستند که هر یک به نوعی، سهمی عظیم در گسترش و تعالی5 زبان و ادب فارسی، به خصوص شعر، داشته اند. هریکاز آنان در شعر5 خود بنا به مقتضای احوال و اوضاع شخصی،از انواع موسیقی خصوصا0 موسیقی بیرونی، جهت آهنگین کردن و منسجم ساختن کلام خود بهره گرفته اند؛ لذا دانستن انواع موسیقی شعر به خصوص موسیقی بیرونی در شعر آنان درخور توج6ه است. هدف این پژوهش مقایسه موسیقی بیرونی شعر5 قصاید خاقانی و استقبالهای ابن حسام از این قصاید است. در این پژوهش که به روش توصیفی-تحلیلی با رویکرد نقد بلاغی است، قصد بر این است تا میزان بهره گیری این دو شاعر از انواع موسیقی بیرونی شعر مشخ6ص شود و نتایج حاصل از این تحقیق نشان میدهد که خاقانی و ابن حسام هر کدام به نحو نیکویی وقریبا3ت با بسامد نزدیک به هم، از انواع موسیقی بیرونی در بیان احساسات و عواطف درونی خود استفاده کردهاند که با توج6ه به بسامد و درصد استفاده بیشتر خاقانی از بحور عروضی نسبت به ابن حسام، موف6قتر عمل نموده است.

موسیقی بیرونی، وزن و بحور عروضی، خاقانی، ابن حسام