حسین جلالی ترشیزی - استادیار، دانشکده مهندسی فناوری های نوین، دانشگاه شهید بهشتی
پرنیان سلیمی - دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشکده مهندسی فناوری های نوین، دانشگاه شهید بهشتی،

کاربرد پالایش زیستی در صنایع زیستی روزافزون بوده و کمبود الیاف سلولزی در مناطقی نظیر ایران، لزوم بهره گیری همه-جانبه از تمامی بیوپلیمرها و ترکیبات شیمیایی پسماندهای زراعی را اجتناب ناپذیر می سازد. اطلاعات مربوط به لیگنین موجود در کاه و کاربردهای آن در صنعت در مقایسه با لیگنین چوب پراکنده و کمیاب است. در این مقاله و مبتنی بر اهمیت و گرایش روزافزون به لزوم کاربرد پسماندهای زراعی در ایران، بر بررسی ترکیب و ساختار شیمیایی لیگنین در کاه و اصلاح و کاربردهای آن به عنوان چسب تمرکز شده است. در این نوشتار نشان داده می شود که (1) لیگنین به عنوان محصول جانبی فرایند خمیرکاغذسازی و به عنوان فراورده طبیعی تجدیدپذیر و فراوان مورد استفاده قرارگرفته و پتانسیل زیادی برای بسیاری از کاربردها در تمامی بخش های مختلف و متنوع صنعتی به عنوان جایگزینی برای مواد نفتی کمیاب و با هزینه روزافزون، مشتمل بر فراورده های متداول نظیر رزین ها و کامپوزیت ها و مواد نوظهور، نظیر سوخت های زیستی و مواد شیمیایی تجاری می باشد. (2) نوع لیگنین نه تنها از گونه ای به گونه دیگر متفاوت است، بلکه بسته به روش و پروتکل استخراج و خالص سازی نیز تفاوت دارد. با این حال، فقدان فن آوری های بهینه سازی یا فراورش در مورد بکارگیری لیگنین فنی-تجاری حائز اهمیت است. همچنین در این نوشتار، مشوق های بزرگی پیرامون مطالعه لیگنین موجود در کاه و سایر پسماندهای علفی ارائه شده و به ایجاد قابلیت ها و عملکردهایی در لیگنین پرداخته شده که بواسطه قرابت و اتصالات طبیعی آن با سلولز و همی سلولز در منابع لیگنوسلولزی، می تواند منجر به توسعه شدید لیگنین به عنوان ماتریس زیستی برای کامپوزیت های سبز و زیست توده ای به عنوان سوخت زیستی یا سایر کاربردهای با ارزش افزوده شود.

لیگنین ، کاه، چسب، مواد لیگنوسلولزی