راضیه دنیوی - کارشناسی ارشد ارزیابی و آمایش سرزمین، دانشکده منابعطبیعی و محیطزیست، دانشگاه بیرجند
سیدسعیدرضا احمدی زاده - دانشیار گروه محیط زیست، دانشکده منابعطبیعی و محیطزیست، دانشگاه بیرجند
هادی معماریان - دانشیار گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی و محیطزیست، دانشگاه بیرجند

با گسترش فرایند شهرنشینی و رشد جمعیت در آن و تبدیل شدن شهرها به مراکز مالی و صنعتی و ارتباطات، وجود حریم در اطراف شهرها امری ضروری است. در این پژوهش در ابتدا به بررسی وضعیت و برخی مشکلات مهم محیط زیستی در محدوده حریم شهر بیرجند پرداخته شد و در مرحله بعد، میزان پایداری محیط زیستی در آن مورد بررسی قرار گرفت. برای رسیدن به این هدف، پارامترهای تاثیرگذار بر کیفیت محیط زیستی حریم شهر بیرجند شناسایی شد. در ادامه نقشه های مورد نیاز از طرح تهیه نقشه های جامع شهرسازی حریم شهر بیرجند استخراج و اسکن گردید و وارد نرم افزار ARCGIS شد. نقشه های اسکن شده توسط نوار ابزار زمین مرجع در محیط GIS مختصات دار شدند. سپس به تهیه لایه های اطلاعاتی بر اساس پارامترهای تاثیرگذار بر کیفیت محیط زیست حریم شهر بیرجند و از طریق رقومی سازی ازعوارض موجود در نقشه ها پرداخته شد. نقشه فاصله (Distance) از هر یک از لایه های اطلاعاتی در نرم افزار GIS تهیه شد و در مرحله بعد تمامی نقشه ها بر اساس مقیاس لیکرت در 4 طبقه، کلاسه بندی شدند و به هر کلاس بر اساس نظرات کارشناسان از 1) تا(100 امتیاز داده شد . نقشه های کلاسه بندی شده با روش ترکیب خطی وزنی در محیط GIS ترکیب شده و تولید یک نقشه نهایی با 10 طبقه را داد. طبقه ها نشان دهنده میزان پایداری محیط زیستی حریم شهر بیرجند بر اساس استانداردهای محیط زیستی می باشند. نتایج نشان داد که جنوب محدوده حریم شهر بیرجند دارای بیشترین پایداری محیط زیستی می باشد.

حریم شهربیرجند، پایداری محیط زیستی، GIS، مشکلات محیط زیستی در حریم شهر بیرجند