سیدمحمدحسن صالح - دانشجوی دکتری رشته ادیان و عرفان، گرایش ادیان ابراهیمی، موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی)

دوره هلنیسم یا یونانی مآبی در یهودیت با حمله اسکندر به فلسطین در سه قرن قبل از میلاد شروع و بیش از سیصد سال به طول انجامید. در این دوره فرهنگ یونانی سعی نمود با نفوذ به لایه های مختلف فرهنگ دینی یهود، منابع و شیوه های تربیتی این دین را با چالش مواجه نماید. بر این اساس منابع تربیت که نقلی بوده و بر اساس اسفارپنج گانه تورات تدوین شده بودند به منابع انسانمحور یونانی و فلسفه آن سوق داده شدند. همچنین با تضعیف زبان عبری که زبانی دینی به شمار میرفت راه برای انتقال واژگان بیگانه و به تبع آن فرهنگ یونانی بیش از پیش فراهم شد. در این مقاله کوشیده شده است با رجوع مستقیم به منابع بازمانده دوره هلنیسم یهودی و به خصوص کتب مکابیان، شیوه مبارزه یهودیان با یونانی مآبی واکاوی شود. بر اساس نتایج بدست آمده کاهنان یهودی در صف نخست مبارزه با تهاجم فرهنگی یونان قرار داشتند. آنان با برجسته نمودن آموزه توراتی برگزیدگی قوم یهود سعی نمودند یهودیت را دینی قومی معرفی نمایند که راه را بر نفوذ فرهنگ بیگانه میبندند. آنان با این ترفند و روش تربیت درون نقلی موفق شدند بساط یونانی-مآبی را در جغرافیای فرهنگی یهود برچینند.

هلنیسم، یونانی مآبی، تربیت دینی، برگزیدگی، حسیدیم