نبی اله ابراهیمی - کارشناس ارشد بالینی

شبکه های اجتماعی مجازی همچون تلگرام ارزش های اجتماعی را متحول ساخته و دگرگونی گسترده ای را در شیوه های شکل گیری هویت دینی افراد و گروه ها به وجود آورده اند. و زمانی که هویت دینی- اجتماعی دچار خدشه شود، مسائل بسیاری تحت شعاع آن شکل می گیرد. لذا باید در حوزه فضای مجازی تلاش کنیم تا دانشآموزان در طول مدت 12 سال که برای تربیت در اختیار سیستم آموزشی هستند، هویتی دینی در آن ها به وجود بیاید که باعث عزت آن ها شود. متاسفانه در حال حاضر جایگزین تربیت دینی در مدارس، شبکه های مجازی، هویت های وابسته و بیهویتی اجتماعی، سیاسی و فرهنگی در حال ترویج است. رهبر معظم انقلاب در دیدار با معلمان و فرهنگیانگفتند که ما اولچیزی که لازم است برای دانش آموزخودمان در نظر بگیریم، این است که در او هویتمستقل مل6ی و دینی به وجود بیاوریم. بدین لحاظ پژوهش حاضرتلاش می کند تا رابطه حضور و تعامل در شبکه اجتماعی (تلگرام) را با هویت و تربیت دینی دانش آموزان مورد مطالعه قرار دهد. پرسش اصلی که پژوهش بدنبال یافتن آنست این که استفاده از (تلگرام) چه تاثیری بر هویت و تربیت دینی دانش آموزان دارد آیا (تلگرام) به عنوان یکی از ابزارهای جهانی شدن، تضعیف کننده هویت و تربیت دینی است پژوهش حاضر یک مطالعه ی پیمایشی از نوع توصیفی- تحلیلی است. جامعه ی آماری پژوهش دانش آموزان دوره متوسطه اول شهرستان کاشمر می باشند که از برنامه ی تلگرام استفاده می کردند. یافته های پژوهش حاضر حاکی از آن است که بین مدت زمان عضویت، میزان استفاده و میزان مشارکت و فعالیت دانش آموزان در استفاده از تلگرام، رابطه معنادار معکوس و بین واقعی تلقی کردن محتوای تلگرام و هویت دینی دانش آموزان رابطه معنادار مثبتی وجود دارد؛ یعنی هرچه مدت زمان عضویت، میزان استفاده و میزان مشارکت و فعالیت دانش آموزان در استفاده از شبکه های اجتماعی (تلگرام) افزایش پیدا می کند از برجستگی هویت دینی نزد آن ها کاسته می شود. همچنین یافته ها بر این واقعیت دلالت دارد که دانش آموزان متناسب با نوع نیازهای دینی و مذهبی خود از تلگرام استفاده می کنند و به همان ترتیب استفاده از تلگرام بر شیوه و سبک دینداری آن ها تاثیر می گذارد و قرائت های دینی مختلف را در آن ها افزایش می دهد. انتظار می رود که این نتایج مسئولین تصمیم گیر و تصمیم ساز منطقه ، استان و کشور را مجاب نماید تا تدبیری اندیشیده که استفاده ها از تلگرام به سمت استفاده ها ی اطلاعاتی هدایت شود و تفریحات دانش آموزان به خارج از فضای مجازی منتقل گردد. اگر دانش آموز در محیط خود خلاء ارتباطی یا تفریحی حس کند و بکوشد این نیازها را با فضای مجازی رفع کند، طبق یافته های این پژوهش لطمه آن متوجه هویت دینی وی خواهد شد.

فضای مجازی، شبکه های اجتماعی، تلگرام، هویت دینی، تربیت، دانش آموزان