علی سالاری - دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق خصوصی دانشگاه تهران
فریبا طائی - دانشجوی کارشناسی ارشد فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه الزهرا

موضوع مقاله حاضر بررسی کاربردهای اصل استصحاب در حقوق مدنی ایران است. در موارد بروز شک در تعیین حکم شرعی، ضوابطی مطرح می شود که به کمک آنها وظیفه شرعی مکلف معین می شود که اصولعملیه نام دارند. قاعده ی استصحاب نیز ابتدا به عنوان دلیل اجتهادی مطرح بوده است اما پس از آن که برای حجیت آن به اخبار استناد شده است به لحاظ تعبدی بودن آن، به صورت یکی از اصول عملیه درآمده است. اما اغلب علمای اصولی بعد از زمان وحید بهبهانی بر این باورند که دلیل حجیت استصحاب، عقل و سیره و روش عقلاء است، بنابرین استصحاب، اماره ظنی (دلیل اجتهادی) است. در این مقاله از روش اسنادی و کتابخانه ای استفاده شده است و سعی شده است دیدگاه علما درباره اصل استصحاب و کاربردهای آن در فقه و حقوق مورد بررسی قرار گیرد. نتایج حاصله از این تحقیق نشان می دهد که در اجرای برخی از اصول در مواردی از مواد قانونی اختلاف نظر وجود دارد که به نظر می رسد این اختلاف ها از تفاوت دیدگاه های فقها و اختلاف نظر حقوقدانان در تفسیر قانون مدنی ناشی می شود. به هر حال میتوان گفت که اصل استصحاب، کاربردی ترین اصل عملی در حقوق مدنی است.

اصل، استصحاب، ارکان استصحاب، دلیل عقلی، اصل عملی