امیرحسین آقاخانی افشار - دکتری عمران گرایش سازههای هیدرولیکی، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه تبریز
هادی معماریان خلیل آباد - دانشیار گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه بیرجند و رئیس مرکز آموزش عالی کاشمر

تعیین مولفه های هیدرولوژیکی حوضه های آبخیز توسط مدل های مختلف و انتخاب بهترین مدل در برآورد این مولفه ها می تواند اطلاعات مناسبی از وضعیت حاضر و آتی این حوضه ها و نیز کمک شایانی در برنامه ریزی های مدیریتی آنها داشته باشد. در این تحقیق از دو مدل با کاربردهای گسترده با نام های ابزار ارزیابی آب و خاک (SWAT ) و پروژه پیش بینی فرسایش آبی ( WEPP) به منظور شبیه سازی رواناب و رسوب تولید شده در حوضه آبخیز طرق از زیرحوضه های حوضه آبخیز کشف رود استفاده می گردد. مدل ها اجراء و مقادیر رواناب و رسوب شبیه سازی شده و اندازه گیری شده با یکدیگر مورد مقایسه قرار گرفتند. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که در دوره کالیبراسیون، ضرایب ارزیابی ناش-ساتکلیف (ENS) برای مدل SWAT و WEPP و برای مولفه رواناب به ترتیب برابر 711/0 و 864/0 و برای رسوب تولید شده به ترتیب برابر 678/0 و 847/0 می باشد. در دوره صحت سنجی نیز مقادیر ضریب ناش-ساتکلیف برای مدل SWAT و WEPP، برای مولفه رواناب به ترتیب برابر 690/0 و 835/0 و برای رسوب تولید شده به ترتیب برابر 818/0 و 828/0 می باشد. نتایج حاصل از ضریب ارزیابی ناش-ساتکلیف و سایر معیارهای ارزیابی نشان می دهد که ارزیابی های هر دو مدل قابل قبول می باشند و شبیه سازی مدل WEPP در برخی موارد بهتر از مدل SWAT بوده و با ضریب اطمینان قابل قبولی می تواند برای ارزیابی کیفیت افت خاک و سایر مولفه های هیدرولوژیکی حوضه آبخیز طرق مورد استفاده قرار گیرد.

SWAT، WEPP، رواناب، رسوب، اعتبارسنجی-صحت سنجی