بررسی روند تغییرات محدوده و ساختار استقراری سیستان از آغاز سکونت تا پایان دوران ساسانی

Publish Year: 1398
نوع سند: مقاله کنفرانسی
زبان: Persian
View: 539

This Paper With 14 Page And PDF Format Ready To Download

  • Certificate
  • من نویسنده این مقاله هستم

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این Paper:

شناسه ملی سند علمی:

AAHI01_141

تاریخ نمایه سازی: 1 مرداد 1398

Abstract:

سیستان یکی از کهن ترین مراکز تمدنی جهان است که پیشینه استقرار گسترده در آن به هزاره چهارم قبل از میلاد می رسد. با توجه به بررسی های باستان شناختی که توسط نگارندگان در دهه گذشته به انجام رسید 1672 محوطه باستان در این منطقه شناسایی شد که از این میان در 900 محوطه از دوران مفرغ، 104 محوطه از دوران هخامنشی، 382 محوطه دارای شواهدی از دوران سلوکی و اشکانی و 220 محوطه دارای شواهدی از دوران ساسانی است. این استقرارها در ادوار مختلف فرهنگی و تاریخی، از نظر محدوده پراکنش و ساختار و الگوی مکان گزینی دچار تغییر و تحولات بسیار زیادی در دو سطح خرده منطقه ای و کلان منطقه ای است که اهمیت بسیار زیادی در تحلیل و توضیح شرایط منطقه در آن ادوار دارد. در این پژوهش که در صدد پاسخگویی به پرسش هایی بنیادی در خصوص تغییرات محدوده و ساختار استقراری سیستان از عصر مفرغ تا پایان دوره ساسانی و عوامل تاثیر گذار بر آن است، با تجزیه و تحلیل دادههای ساماندهی شده باستان شناسی، استفاده از مدل های رقومی و فضایی و همچنین داده های زمین شناسی، قوم باستان شناسی و مردم شناسی منطقه به این موضوعات پرداخته می شود. نتایج بیانگر این است که در سطح کلان منطقه ای سیستان به دو ناحیه جنوبی و شمالی تقسیم می شود که در دوران مفرغ و هخامنشی استقرارها در بخش ناحیه جنوبی، در دوران اشکانی در هر دو بخش شمالی و جنوبی و در دوران ساسانی بیشتر تمرکز در بخش شمالی سیستان شکل گرفته اند. این تغییرات فرامنطقه ای بر اثر تغیر در بستر شاخه های رودخانه هیرمند بوده است. اما در سطح خرده منطقه ای الگوی استقراری در طول 3800 سال مورد مطالعه، شامل سه مدل طولی، مجموعه های مکان مرکزی و تک استقرارها می باشند که در شکل گیری آنها علاوه بر عوامل طبیعی، عوامل انسانی چون کانال - کشیها، تقسیم اراضی و محدوده بندی سیاسی خرده مناطق موثر بوده است

Authors

جواد علایی مقدم

استادیار گروه باستان شناسی دانشگاه زابل

سیدرسول موسوی حاجی

استاد گروه باستان شناسی دانشگاه مازندران

رضا مهرآفرین

دانشیار گروه باستان شناسی دانشگاه مازندران