زهرا فروغی نیک - دانش آموخته ارشد باستان شناسی موسسه غیرانتفاعی گلستان

شهرستان الشتر دارای دو بخش و شش دهستان، شمالی ترین شهر استان لرستان با بهره گیری از مواهب طبیعی همچون آب، خاک حاصلخیز و نیز همجواری با شهرهای مهم باستانی شاپورخواست و نهاوند و کرمانشاهان، شاهد استقرار و اسکان اقوام مختلف خصوصا در دوران میانه اسلامی تا کنون بوده است. مهمترین این استقرار متعلق به خاندان آل برسق از خاندان سلجوق بوده که طی دوره های میانه اسلامی، این شهرستان را تختگاه خود ساخته اند. متاسفانه کمی پژوهش در این منطقه موجب شناخت ناکافی ما از این منطقه در این دوره مهم شده است. از این رو در پژوهش پیش رو سعی شده که با استفاده از ARC GIS برای یافتن الگوهای استقراری قابل مشاهده در منطقه و یافتن عوامل محیطی موجب شکل گیری این استقرارها دست یافت. همچنین با توجه به اینکه شرایط زیست محیطی مناسب و مطبوع در حال حاضر این شهرستان را همچنان بعنوان مامن و استقرارگاه رقم زده است، یافتن اینکه آیا مشابهتهایی بین الگوی استقراری شکل گرفته دوره میانه اسلامی و حال حاضر وجود دارد یا نه، از مجموع 78 محوطه شناسایی شده دهستان های فیروز آباد و دو آب که به بررسی 25 محوطه دوره اسلامی شامل 5 قبرستان با سنگ قبرهای بردمم کی خاص خاندان آل برسق و 20 تپه و محوطه مربوطه به قرون میانه اسلامی پرداخته شد و نهایتا با مشخص شدن شاخص هایی همچون وفور منابع آبی و سفره های زیرزمینی، حاصلخیزی خاک، پوشش گیاهی، مقدار بارش باران همجواری با راههای اصلی و الگوی یکسانی را رقم زده است که استقرار تا زمان حال را در این منطقه فراهم کرده است

الشتر - دوره اسلامی - الگوی استقراری - آل برسق – GIS