محمود فوادی - کارشناسی ارشد باستان شناسی، اداره میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری شوشتر

شرایط اقلیمی و خشن برخی از مناطق ایران، باعث گردیده تا معماران و هنرمندان خلاق ایرانی دست به ابداع و ابتکاراتی زده که تحسین همگان را به خود واداشته و آن شرایط سخت محیطی را برای ساکنین آن منطقه ، به مامنی برای آسایش مبدل گردانیده است. نمونه این مدعا شوادان های صخره ای و دستکند شوشتر است که توسط اساتید چابک دست سنگیر با مهارت هر چه تمام تر خلق گردیده است. شوادونهای شوشتر فضاهایی در عمق زمین و صخره سخت بوده که معولا عمقی بیش از 7 متر از سطح حیاط خانه داشته و دارای دمایی ثابت و مشخص در طول سال می باشند. اکثر شوادونها در زیر شهر به هم راه داشته و در واقع شهری زیر زمینی در زیر شهر شوشتر خلق گردیده که علاو بر گریز از گزند گرما، در برخی زمانها کاربرد نظامی نیز داشته اند. در این مقاله که بیشتر آن براساس پژوهش های میدانی و زیر نظر استاد جواد میرسنگبر که در حقیقت آخرین نسل از اساتید این فن در شوشتر می باشند صورت گرفته و سعی گردیده تا با معرفی این فضا و اجزاء و عناصر وابسته به آن و همچنین شیوه احداث این آن گامی در راستای معرفی هر چه بهتر این فضا برداشته شود.