فرزاد مافی - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی، واحد ابهر، گروه باستان شناسی، ابهر، ایران
ناصر امینی خواه - دانش آموخته کارشناسی ارشد باستان شناسی دانشگاه رازی کرمانشاه
امین قهرمانی - مدیر پایگاه منظر تاریخی فرهنگی اورامان - کرمانشاه

با وجود اینکه کشف، شناسایی و مطالعه تحلیل باستان شناختی یک اثر باستانی و یا منظر تاریخیفرهنگی وظیفه ذاتی یک باستان شناس است. لیکن این امر به هیچ عنوان نافی مسئولیت باستان - شناس در قبال حفاظت و نگاهداری این آثار نیست و باستان شناسی باید در این کار نقش خود را ایفا کند. مناظر فرهنگی و تاریخی به عنوان نشانه آشکار برهم کنش فرهنگ ساز انسان و محیط در دنیای امروز بسیار مورد توجه قرار دارند، به نحوی که ثبت آنها در فهرست آثار جهانی یونسکو، ضمن کمک شایان به شناخت هرچه بیشتر جهانیان از ما، به ما در توسعه پژوهش های باستان - شناسی و نیز مدیریت و بهره وری بهینه از مواریث فرهنگی مان یاری می رساند. در این بین باستان - شناسی از طریق تعیین قدمت و تبیین توالی تاریخی و تطورات گاهنگارانه آثار و بازشناسی رشته - های ارتباط بین گذشته و حال و بیان ارزش جهانی اثر نقش اساسی در تشکیل و تصویب پرونده های ثبتی دارد. منظر تاریخی فرهنگی اورامان که بخشی از آن (موضوع این مقاله) در استان کرمانشاه واقع شده، به دلیل دارا بودن ویژگی های خاص، حائز شرایط ثبت در فهرست جهانی یونسکو تشخیص داده شده و پرونده مربوطه در حال آماده سازی است. در این مقاله ضمن اشاره به پژوهش های باستان شناختی انجام شده در منطقه به مطالعه و معرفی شاخص های باستان شناختیای می پردازد که طبق آنها این منظر شایستگی ثبت در فهرست جهانی را داراست. از جمله مدارک باستان شناسی دال بر حضور انسان با قدمت بیش از چهل هزارسال، وجود آثار شاخص فرهنگی ادوار مختلف پیش از تاریخی و تاریخی، بازشناسی شواهد باستان شناختی از شکل گیری تداوم و توسعه گونه ای شاخص از معماری معماری پلکانی)، باز شناسی سنت های خاص معماری حائز ارزش جهانی و...... بی شک این پژوهش با وجود کاستی های فراوان، رهگشای پژوهش های مشابه در حوزه باستان شناسی و مدیریت میراث فرهنگی خواهد بود

کرمانشاه، اورامانات، منظر تاریخی – فرهنگی، مدیریت میراث فرهنگی، فهرست جهانی یونسکو