محدثه مالکی مقدم - کارشناس ارشد صنایع دستی، دانشگاه هنر اصفهان:

از جمله آثاری که سهم بارزی در شناسایی بسیاری از مسایل گوناگون از ادوار گذشته و کهن را دارد و تحقیق و بررسی در آنها می تواند باب گشای بسیاری از مجهولات بازمانده روزگاران دیرین باشد، مهرها و آثار حکاکی شده است. مطالعه مهرها نه تنها در بررسی سیر تحولات اجتماعی، اقتصادی، روابط اجتماعی و اداری باستانی اهمیت دارد بلکه بررسی و شناخت نقوش و نوشته ها در مهرها در دانش نشانه شناسی از اهمیتی ویژه برخوردار است. سیستان و بلوچستان براساس پژوهش های باستان شناسی انجام شده یکی از مراکز تمدنی در محدوده جغرافیایی شرق فلات ایران است که نه تنها برای شناسائی ریشه های فرهنگ و تمدن فلات ایران مهم به شمار می رود بلکه برای آشنایی با روابط فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی موجود بین فرهنگ ها و تمدن های شبه قاره هند و آسیای مرکزی با خلیج فارس و میان رودان نیز دارای اهمیت فراوان می باشد. از این رو در این مقاله سعی بر آن شده به بررسی توصیفی- تحلیلی مهرهای شهر سوخته با توجه به ویژگی های ظاهری، کاربردی، نقوش و جنسیت آنها بپردازد تا به این سوال در زمینه دسته بندی این مهرها و نقش آن در ارتباط این تمدن با دیگر تمدن های همجوار آن پاسخ دهد. در گردآوردی داده های مقاله از روش کتابخانه ای و مشاهده اشیاء موزهای مرتبط با مهرهای کشف شده در شهر سوخته استفاده شده است. که با مطالعات انجام شده و دریافت میزان شباهت در نقوش بکار رفته در بعضی از مهرهای منطقه شهر سوخته با مناطق شهداد و تل باکون و ایلام و همچنین یافتن موارد نادر در جهت تشابه جنسیت بکار رفته در این مهرها با مهرهای ایلام می توان نتیجی در مورد روابط تجاری و همچنین نقش این تمدن در کانال ارتباطی شرق به غرب فلات ایران گرفت. از طرفی با بررسی مهرهای کشف شده و مکان کشف آن به نقش پررنگ زنان در اداره این شهر و نوع باور اعتقادی مردمان منطقه آگاهی یافت

ایران باستان، شهر سوخته، مهر، نقوش، کاربرد