مجتبی رضایی - عضو هیات علمی گروه کشاورزی دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
طاهره شرقی - استادیار گروه کشاورزی دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
حسین بری ابرقویی - دانشیار گروه کشاورزی دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

تاریخچه مدیریت منابع آب ایران حاکی از آن است که شیوه ی مدیریت از بهره برداران اصلی به دولتی تغییر کرد. روند تغییر شیوه مدیریتی منجر به پیامدهای منفی در زمینه حفاظت و نگهداری از منابع آب شد. در حال حاضر با وجود تدوین سیاست ها برای حفاظت از منابع آب مانند قنوات، شواهد نشان از ضعف شیوه ها و سیاست های مدیریتی برای حفاظت و نگهداری از آنها است. بر این مبنا بررسی جنبه های شناختی و رفتاری کشاورزان و جامعه روستایی به منظور محافظت از این سازه های سازگار با اقلیم امری ضروری است. این پژوهش با هدف سنجش نگرش کشاورزان نسبت به حفاظت و نگهداری از قنوات است. جامعه آماری این پژوهش کشاورزان شهر اردکان از بخش مرکزی شهرستان اردکان به تعداد 280 نفر بودند. به منظور انتخاب افراد برای مطالعه از روش نمونه گیری تصادفی ساده بهره گرفته شد. بر اساس جدول کرجسی و مورگان، نمونه ای به تعداد 162 نفر از کشاورزان برای تحقیق انتخاب شدند. نتایج تحقیق نشان داد که بیش از نیمی از کشاورزان اردکانی (51.9%) نسبت به حفاظت و نگهداشت قنوات از نگرش نسبتا مثبت و مثبت برخوردارند. نگرش کشاورزان نسبت به متوسط جامعه به طور معنی داری بالاتر بود. نتایج آزمون تحلیل واریانس یکطرفه نشان داد که کشاورزانی که دارای نظام بهره برداری تعاونی تولید و مشاع بودند به طور معنی داری نگرش مثبت تری نسبت به حفاظت قنوات در مقایسه با سایر نظام های بهره برداری داشتند. کشاورزانی که دارای تحصیلات بالاتری بودند نیز نسبت به سایر کشاورزان به حفاظت قنوات نگرش مثبت تری داشتند. یافته های این تحقیق نشان می دهد که نگرش کشاورزانی که منبع تامین آب آنها چشمه بود به طور معنی داری بالاتر از کشاورزانی بود که از سایر منابع تامین آب استفاده می کردند.

نگرش کشاورزان، حفاظت از قنوات، مدیریت آب، اردکان