کوروش رشیدی - دانشیار دانشگاه یزد
علیرضا مظلومی - استادیار دانشگاه پیام نور مشهد
رضا حنیف زاده - استادیار مدعو دانشگاه و کارشناس رسمی دادگستری

آب مایه حیات موجود زنده است و از نیاز های اصلی هر موجود زنده ای است. در مناطق خشک و نیمه خشک بیشتر منابع آب مورد نیاز انسان ها آبهای زیرزمینی است که به صورت چشمه، قنات و یا چاه از زیر زمین خارج می شود. هدف مطالعه محدوده جنوب غربی شهر یزد است که در مرکز ایران واقع شده و از مناطق با بارش کم محسوب می شود. در این پژوهش آبخوان های موجود در دامنه های شیرکوه (جنوب غربی شهر یزد) مورد بررسی قرار گرفته است و میزان گاز رادون موجود درآب برخی از چشمه های طبیعی، قنات های محلی و کوچک، که در بخش کشاورزی و شرب مصرف می شود، اندازه گیری شده است. در مناطق مطالعاتی توده گرانیتی نفوذی آلکالن شیرکوه گسترش زیادی دارد و ارتفاعات ناحیه را شکل داده و تامین کننده اصلی رسوبات آبرفتی و بادرفتی دشت های بین کوهستانی و مخرط افکنه جنوب کوهستان محسوب می شود. از طرفی آب حاصل از برف و باران درون تخلخل ثانوی این توده گرانیتی ذخیره و سپس منبع تامین آب مخروط افکنه و رسوبات شکل گرفته از این گرانیت ها در دامنه های این توده بویژه دامنه جنوب تا جنوب غربی ان است و گاز رادون محلول در آبخوان های آبرفتی منطقه ریشه در توده گرانیتی شیرکوه دارد. بر اساس اندازه گیری های دقیق انجام شده، میزان گاز رادون محلول در نمونه آبهای برداشت شده از منابع آب های زیرزمینی منطقه، بسیار بالا است و چاه های عمیق منطقه حسین آباد بالاترین میزان رادون را نشان داده اند. در آب های چشمه قنات ها و قنوات محلی به دلیل جاری بودن آب، این میزان بسیار کمتر بوده و مناسب تر به نظر می رسد. راهکار اساسی برای تامین سلامتی انسان و سایر موجودات استفاده از آب های جاری یا به حرکت در آوردن آب چاها برای مدت زمان حداقلی است تا رادون موجود در این آبها خارج شود.

آب زیرزمینی ، قنات، رادون، شیر کوه، یزد ،گرانیت