محمود تقی زاده - دانشجوی کارشناسی ارشد اگرواکولوژی، دانشگاه جیرفت
مهدیه امیری نژاد - استادیارگروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی، دانشگاه جیرفت
امان اله سلیمانی - استادیارگروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی، دانشگاه جیرفت
محمد نادریان فر - استادیارگروه علوم مهندسی آب دانشکده کشاورزی، دانشگاه جیرفت

به منظور بررسی اثر تنش خشکی بر عملکرد و اجزای عملکرد برخی ارقام کلزا، آزمایشی به صورت کرت های خردشده برپایه طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه پژوهشی دانشگاه جیرفت در سال زراعی 97-1396 اجرا شد. عامل اصلی شامل تنش خشکی در چهار سطح 20، 40 و60 درصد ظرفیت زراعی (به ترتیب، تنش شدید، متوسط و ضعیف) و آبیاری کامل (بدون تنش یا شاهد) و عامل فرعی شامل چهار رقم کلزا هایولا 50، آگامکس، دلگان و تراپر بودند. اعمال تنش از مرحله ساقه دهی آغاز شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که خشکی باعث کاهش معنی دار تمامی صفات مورد بررسی (تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف، وزن هزار دانه و عملکرد) شد. تنش های شدید، متوسط و ضعیف به ترتیب موجب 62/82 %، 48/43 % و 29/16 % کاهش عملکرد دانه در ارقام مختلف نسبت به شاهد (آبیاری کامل) شدند. رقم آگامکس بیشترین عملکرد دانه را هم در شرایط آبیاری کامل (1205/58 کیلوگرم در هکتار) و هم در شرایط تنش های مختلف نسبت به سایر ارقام مورد آزمایش داشت. تعداد غلاف در بوته این رقم (27/66 عدد) بیشتر از سایر ارقام بود اما از لحاظ آماری با رقم تراپر اختلاف معنی داری نداشت. تعداد دانه در بوته آن (21/13 عدد) نیز به طور معنی داری بیشتر از سایر ارقام بدست آمد. بیشترین وزن هزاردانه (3/21 گرم) مربوط به رقم دلگان بود که با سایر ارقام نیز اختلاف معنی دار داشت. در مجموع رقم آگامکس به عنوان یک رقم متحمل به خشکی با پتانسیل عملکرد خوب در شرایط بدون تنش ارزیابی شده و امکان استفاده از آن در برنامه های اصلاح مقاومت به خشکی در کلزا وجود دارد.

آگامکس، عملکرد، تعداد دانه در غلاف، وزن هزاردانه