محبوبه مباشری - دانشیار و رئیس دانشکده زبان و ادبیات فارسی دانشگاه الزهراء
فروزنده عدالت کاشی - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی-ادبیات عرفان

ادبیات کودکان پلی بین دنیای بیخبری کودکی و دنیای تاریک و سخت محیط اجتماعی زندگی بزرگترها است. خالق دنیای قصه، شگفتی را در عین خرق عادت،باورکردنی می-کند.قصه های صمد بهرنگی از گونه همین قصه هاست.در پسرک لبو فروش شاهد رفتارهای جوانمردانه کودکی به نام تاری وردی و شهرت و جاه طلبی قلی فرشباف هستیم. صمد بهرنگی با قصه به کودکان جهان بینی دقیقی نشان می دهد تا بتواند مسائل گوناگون اخلاقی اجتماعی را در شرایط و موقعیت های دگرگون شونده اجتماعی ارزیابی کند. هدف از تحلیل قصه بر اساس قواعد فرمالیست روسی بعنوان شگردی برای نشان دادن زیبایی های خلق شده، برجسته سازی هنرادبی است. فرمالیست ها علمی در ادبیات ایجاد کردند تا دانش کامل نسبت به شگردهای آفرینش اثر ادبی را کشف کنند؛ و مواد خامی مانند حقیقت، احساسات، خاطره ها، اتفاقات روزمره را به منظور الهام بخشیدن به یک قالب ادبی تبدیل کند. فرمالیست عناصر زبان و آشنازدای متن را بررسی میکند که بر بیگانه نمودن نرم عادی زبان دلالت دارد. در قصه آشناییزدایی از راه بیان دیدگاه شخصیت ها با گزینش طرح، امکان پذیر میگردد. این پژوهش در پی آن است تا به شیوه توصیفی-تحلیلی با هدف نشان دادن چگونگی آشناییزدایی در قصه پسرک لبوفروش از صمد بهرنگی به شکل بیان تعاریف ناقدان فرمالیست از عناصر داستان مانند پیرنگ،شخصیت، گفتگو، مضمون،صحنه،زمان،فضا،کشمکش،مکان و پایان بندی وشکل نمود آن در قصه است.

نقد فرمالیستی، قصه، پسرک لبو فروش، صمد بهرنگی