امین محمودی - کارشناس ارشد مهندسی ژئوتکنیک دانشگاه صنعتی امیرکبیر
سیدمحمدرضا امام - استادیار گروه ژئوتکنیک دانشکده مهندسی عمران و محیطزیست دانشگاه صنعتی امیرکبیر

ساخت سازه های هیدروژئوتکنیکی در ساختگاه های حاوی مصالح انحلال پذیر مثل ژیپس و انیدریت میتواند باعث ایجاد مشکلات جدی برای سازه، محیط زیست و افراد شود. حضور و جریان آب در درزه و ترکهای سنگ بستر، مواد حل شونده را در خود حل کرده و باعث افزایش نفوذپذیری پی و تکیه گاه ها، تخریب پرده تزریق، نشست غیر یکنواخت، ناپایداری و در نهایت تخریب سازه میشود. از آنجایی که در شرایط طبیعی آب در بسیاری موارد به صورت سطحی روی سنگها جریان دارد، دستگاهی برای مطالعه انحلال سنگ ناشی از جریان سطحی که در آن آب تنها قادر است بر روی سطح نمونه های سنگی جریان یابد، ساخته شد. بر روی دو نمونه ژیپس خالص و دیگری نمونه های حاوی ژیپس، انیدریت، شیل و مارن آزمایش انحلال انجام شد و از میان عوامل موثر بر انحلال، تاثیر دبی یا سرعت جریان بر انحلال بررسی شد و نتایج با روابط پیشنهاد شده برای انحلال ارزیابی شده و رابطه ای برای انحلال پیشنهاد شد. نتایج نشان میدهد که نرخ انحلال با افزایش سرعت جریان افزایش یافته و از یک سرعت جریانی به بعد ثابت میشود اما غلظت اشباع مستقل از سرعت جریان است و وجود عناصر دیگر در سنگ و آب بر روی نرخ انحلال موثر است. همچنین برای آنکه بتوان غلظت ماده محلول (کلسیم) در آب را با استفاده از هدایتسنج الکتریکی (EC) تعیین کرد، رابطه ای که با آزمایش تیتراسیون کالیبره گردیده، ارائه شده است.

انحلال پذیری، دستگاه انحلال، ژیپس و انیدریت، سرعت جریان، رابطه و نرخ انحلال