مرضیه شادمان - مشاور اکتشاف و ژئوتکنیک، شرکت مهندسی و مشاورهای پارساولنگ
پرویز معارف وند - دانشیار دانشگاه صنعتی امیرکبیر

انتخاب بهترین محل برای احداث سد، نیازمند بررسی محلهای مناسب بر اساس معیارهای منطقی میباشد. انتخاب نادرست محل، باعث کاهش کارایی عملیات، افزایش هزینه های اضافی و غیرمنتظره، دوبارهکاری و هزینه های ترمیمی ناشی از بروز خرابی میشود. گزینه های ساختگاه سد بختیاری در تنگهای که رودخانه بختیاری در امتداد تقریبا عمود بر تاقدیس سیاه کوه بوجود آورده، واقع شده است. در مساله جانمایی سد بختیاری معیارهای زیادی وجود دارد که از یک طرف درجه اهمیت متفاوتی داشته و از طرف دیگر باید به طور همزمان درنظرگرفته شوند. مساله را میتوان این گونه در نظر گرفت که با در اختیار داشتن چندین معیار به انتخاب بهترین محل برای احداث سد پرداخت، بنابراین یک مساله تصمیم گیری پیشرو خواهد بود. در این مقاله از مدلسازی سه بعدی برای محاسبه میزان احجام حفاری و بتن ریزی و همچنین میزان درگیری ساختگاه با سازندهای موجود در محدوده استفاده شد که به عنوان معیارهای جانمایی ساختگاه در نظر گرفته شدند. پس از مشخص کردن معیارهای تاثیرگذار، با تلفیق روشهای تحلیل سلسله مراتبی(AHP)2 و آنتروپی که از جمله روشهای وزن دهی ذهنی و عینی هستند، وزن معیارها تعیین شد و سپس بااستفاده از روش نزدیکترین مشابهت به حالت ایده آل3 (TOPSIS) رتبه بندی گزینه ها انجام گرفت. در نهایت موقعیت محور سد U2M به عنوان بهترین گزینه برای احداث ساختگاه انتخاب شد.

بهگزینی محور سد، تصمیم گیری چند معیاره (MADM)، AHP، TOPSIS، سد بختیاری