رضا سکوتی اسکویی - دانشیار پژوهشی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان غربی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ارومیه، ایران
ابراهیم بروشکه - مربی پژوهشی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان غربی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ارومیه، ایران
منصور مهدیزاده - کارشناس پژوهشی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان غربی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ارومیه، ایران

رشد و نمو گیاه و تکوین فرآیندهای خاک سازی تحت تاثیر درجه حرارت خاک قرار می گیرد. گرمای خاک از افقی به افق دیگر متفاوت بوده و در طول روز، ماه و سال نوسان می کند. هدف این تحقیق بررسی ارتباط دمای هوا و دمای خاک در عمق های مختلف خاک در ایستگاه آبخوان داری پلدشت در استان آذربایجان غربی و ارائه یک مدل ریاضی مناسب برای پیش بینی دمای خاک می باشد. برای این منظور درجه حرارت هوا و خاک در ساعات 6/30 صبح، 12/30 ظهر و 6/30 بعد از ظهر و در اعماق 5، 10، 20، 30، 50 و 100 سانتی متری خاک، طی 20 سال بوسیله دماسنج معمولی اندازه گیری شد. با بررسی مدل های ریاضی مختلف، رابطه مناسب برازش داده شد. گروه های مشابه از نظر دمایی با دمای هوا با استفاده از آنالیز خوشه ای گروه بندی شده و دندروگرام آنها ترسیم شد. نتایج نشان داد میانگین دمای هوای پروفیل خاک در ساعت 6/30 صبح برابر 9/67، در ساعت 12/30 ظهر برابر 16 و در ساعت 6/30 عصر برابر 14/6 درجه سانتی گراد است. براساس رابطه خطی (ضریب همبستگی 90%) بدست آمده، تغییرات دما در عمق های نزدیک سطح زمین بیشتر از عمق های پایین می باشد. نوسانات دمایی از عمق 50 سانتی متری به پایین کاهش و یکنواختی نسبی حاکم است. نتایج تجزیه کلاستر نشان داد دمای خاک در اعماق 5، 10 و 20 سانتی متری با دمای هوا در یک گروه مشابه قرار گرفته اند و با افزایش عمق این شباهت کاهش می یابد

دمای خاک، دمای هوا، رابطه خطی، آبخوان داری.