علی باقریان کلات - کارشناس پژوهشی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی
شجاعت زارع - عضو هیات علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی
سید حسین رجایی - کارشناسان پژوهشی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی
حمزه نور - عضو هیات علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی

اگر چه اجرای مناسب و صحیح طرح های آبخیزداری اثرات مثبت و ارزنده اقتصادی، اجتماعی و سیاسی را برای حوضه های آبخیز در پی دارد. اما نتایج حاصل از فعالیت های گسترده آبخیزداری در حوضه های آبخیز دیدگاه های متفاوتی را در بین بهره برداران، کارشناسان و مدیران کشور بدنبال داشته است. لذا با عنایت به این موضوع و اهمیت کاربرد اطلاعات اقتصادی - اجتماعی در تجزیه و تحلیل سیاست های توسعه روستایی و برنامه ریزی، ضرورت دارد که نسبت به ارزیابی علمی و مستند طرح های اجرا شده آبخیزداری از بعد اقتصادی و اجتماعی اقدام شود. در این پژوهش عملیات بیولوژیکی آبخیزداری اجرا شده در زیرحوضه A به مساحت 928 هکتار از حوضه آبخیز کاخک واقع در استان خراسان رضوی با استفاده از روش های متداول اقتصاد مهندسی مورد ارزیابی قرار گرفت. در این بررسی به لحاظ فقدان اطلاعات و عدم امکان دسترسی به اطلاعات کمی، تنها درآمدهای حاصل از افزایش تولید علوفه، کاهش هدررفت هشت عنصر غذایی مورد استفاده گیاهان و افزایش عمر مفید سد لحاظ شده است. با در نظر گرفتن عمر مفید 10 سال برای پروژه، نرخ بازده داخلی 14/75 درصد محاسبه شد. ضمنا نسبت منفعت به هزینه پروژه در نرخ های تنزیل صفر و ده درصد به ترتیب 1/37 و 3/10 است. بنابر این، براساس محاسباتی که صورت گرفت مشخص شد که پس از گذشت 10 سال از اتمام عملیات بیولوژیکی (عمر مفید 10 سال)، پروژه کاملا اقتصادی است.

نسبت سود به هزینه، راندمان اقتصادی، اقدامات بیولوژیک آبخیزداری